یکی از پربحث‌ترین موضوعات در رابطه با استارتاپ‌ها، بحث در رابطه با روش‌های مدرن ارزش‌گذاری آن‌ها است. ارزیابی استارتاپ‌ها به‌ویژه جهت جذب سرمایه‌گذار برای توسعه هرچه بیشتر اهمیت زیادی دارد که با کمک روش‌های مختلف می‌توان آن را به‌دست آورد. اما ارزش‌گذاری دقیق یک استارتاپ به دانش و افراد متخصص و باتجربه برای در نظر گرفتن تمام جنبه های درونی استارتاپ، حوزه فعالیت آن، وضعیت کلان اقتصادی و … نیاز دارد. به همین سبب در ادامه، همراه با هم روش‌های ارزیابی استارتاپ‌ها برای سرمایه‌گذاری را بررسی خواهیم کرد.
ارزیابی استارتاپ یعنی چه؟
در فرایند ارزیابی استارتاپ‌ها برای سرمایه گذاری، ارزش مالی یک شرکت تعیین می‌شود. این اتفاق شامل ارزیابی دارایی‌های شرکت، پتانسیل رشد آینده، تقاضای بازار برای محصولات یا خدمات آن و … است. ارزش‌گذاری جهت سرمایه گذاری اغلب به عنوان یک ارزش پولی بیان می‌شود، مانند ارزیابی قبل از جذب سرمایه یا پس از سرمایه گذاری که به ترتیب نشان‌دهنده ارزش شرکت قبل و یا بعد از توانایی تامین مالی است.
در ارزیابی استارتاپ‌ها برای سرمایه گذاری با روش‌های متفاوت و متعارف، می‌توان مقایسه و ارزیابی، سنجش و اندازه‌گیری محرک‌های ارزش و عوامل ارزش‌افزایی را انجام داد. در واقع این نوع ارزیابی نتایج گوناگونی را خواهد داشت. زیرا از داده‌هایی به دست می‌آیند که دائماً در حال تغییرند. صاحب‌نظران استارتاپ‌ها و شتاب دهنده هنوز در رابطه با اینکه آیا ارزیابی استارتاپ یک علم است یا هنر به توافق نرسیده‌اند.
اهمیت ارزیابی استارتاپ‌ها برای سرمایه گذاری
ارزش‌گذاری استارتاپ‌ها نقش مهمی در جنبه های مختلف آن ایفا می‌کند. به‌طوری که قبل از تأسیس یک استارتاپ و جذب سرمایه باید با سرمایه‌گذاران بر سر ارزش استارتاپ به توافق برسند. این ارزیابی به مؤسسان شتابدهنده کمک می‌کند تا ارزش شرکت خود را درک کنند، در مورد معاملات مالی مذاکره کنند و سرمایه‌گذاران را جذب کنند. سرمایه‌گذاران نیز در ارزیابی ریسک و بازده سرمایه خود هنگام تصمیم‌گیری در مورد سرمایه گذاری در یک استارتاپ به ارزش‌گذاری آن تکیه می‌کنند. ارزیابی دقیق استارتاپ همچنین به تعیین توزیع سهام بین بنیان‌گذاران و کارمندان اولیه کمک زیادی خواهد کرد.
چندین روش مدرن ارزیابی استارتاپ‌ها برای سرمایه گذاری
معمولا روش‌های مختلفی و مدرنی برای ارزیابی استارتاپ‌ها وجود دارد که هر روشی محاسن و معایب خاص خود را دارد. بیایید نگاهی به برخی از پرکاربردترین روش‌های ارزیابی استارتاپ بیندازیم:
روش ارزیابی جریان نقدی تنزیل شده
اولین روش ارزیابی و همچنین کامل‌ترین نوع آن، روش جریان نقدی تنزیل شده است. این روش ارزش‌گذاری برای استارتاپ‌های نسبتا معتبری که قبلا شروع به سوددهی کرده و نتایج مثبتی داشته‌اند، مناسب‌تر است. این به این دلیل بوده که کار با نگاهی به سودهای جاری به دست آمده توسط سهام‌داران انجام می‌گیرد. سپس، پیش‌بینی معقولی از سود استارتاپ برای سال آینده یا بازه زمانی طولانی‌تر انجام می‌شود. از آنجا، سرمایه‌گذار ارزیابی می‌کند که آیا سود آن‌ها بیشتر از هزینه سرمایه گذاری است که باید انجام دهند یا خیر.
برای اینکه استارتاپ خود را در درازمدت به موفقیت برسانید، به یک برنامه‌ریزی دقیق و نتایج قابل اثبات نیاز دارید و این چیزی است که این روش ارزیابی می‌تواند به کمک آن نتایج یک استارتاپ را ثابت کند. تنها نقطه ضعف روش این واقعیت است که نمی‌توان از آن برای استارتاپ‌هایی که تازه شروع به کار کرده‌اند استفاده کرد.
روش ارزیابی مقایسه‌ای (CCA)
تجزیه و تحلیل استارتاپ به روش مقایسه‌ای، شامل مقایسه معیارهای مالی و عملیاتی استارتاپ با شرکت‌های مشابهی است که اخیراً فروخته شده یا عمومی شده‌اند. این روش بر این احتمال تکیه دارد که استارتاپ‌ها با ویژگی‌های مشابه باید ارزش‌گذاری‌های مشابهی نیز داشته باشند. مراحل این روش شامل شناسایی شرکت‌های قابل‌مقایسه، جمع‌آوری داده‌های مالی مرتبط، تنظیم داده‌ها برای تفاوت‌ها، و محاسبه مضرب ارزش‌گذاری است.
CCA مزایا و معایب خود را دارد. از جنبه مثبت، معیاری در دنیای واقعی برای ارزش‌گذاری فراهم می‌کند. با این حال، به شدت نیاز به اطلاعات مالی دقیق متکی شرکت‌های قابل‌مقایسه‌ای دارد که می‌تواند برای استارتاپ‌ها چالش‌برانگیز باشد.
روش ارزیابی تجمع عوامل ریسک‌پذیر
این روش در واقع شیوه‌ای نیست که بخواهید به تنهایی از آن استفاده کنید. بلکه، تنها زمانی واقعا به کار می‌آید که بتوانید ابتدا از یکی از روش‌های ارزش‌گذاری استارتاپ دیگر در فهرست کرده تا «ارزش» نسبتا محکمی را برای استارتاپ خود به‌دست آورید. همچنین شما باید خطراتی را که ممکن است استارتاپ با آن مواجه شود و آسیب‌پذیری‌های استارتاپ موردنظر را در نظر بگیرید. اگر استارتاپ شانس و کیفیت معقولی برای غلبه بر ریسک داشته باشد، این به ارزش آن می‌افزاید. از سوی دیگر، اگر به شدت مستعد خطر باشد، در واقع مقداری از ارزش آن ثابت شده است. شما می‌توانید تا جایی که ممکن است ریسک‌ها را در نظر بگیرید و سپس بر اساس میزان باقی‌مانده از «ارزش اصلی»، بسنجید که آیا در یک استارتاپ سرمایه گذاری کنید یا نه.
روش ارزیابی سرمایه گذاری خطرپذیر
روش سرمایه گذاری خطرپذیر به‌طور گسترده توسط سرمایه‌گذاران برای ارزش‌گذاری استارتاپ‌های در مراحل اولیه استفاده می‌شود. این روش بر تخمین ارزش استارتاپ و بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار تمرکز داشته که این مورد خود شامل تعیین چندگانه خروجی مورد انتظار، تخمین ارزش پایانه و محاسبه درصد مالکیت مورد نیاز سرمایه‌گذار است. در حقیقت این روش یک رویکرد ساده برای سرمایه‌گذاران در جهت ارزیابی سرمایه گذاری ارائه می‌دهد. با این حال، ممکن است ارزش کامل پتانسیل راه‌اندازی را نداشته و در محاسبات چند برابر حدسیات ذهنی باشد.
مسیر تبدیل شدن به یک شتاب دهنده موفق با کمک روش‌های مدرن ارزیابی
یکی از خدمات مهم شتابدهنده‌ها جذب سرمایه و سرمایه‌گذاران در جهت موفقیت هرچه بیشتر استارتاپ بوده که استفاده از روش‌های مدرن ارزیابی می‌تواند رسیدن به این هدف را تسریع ببخشد. به عنوان‌مثال یک شتاب دهنده با در اختیار داشتن مجموعه‌ای از افراد موفق و باتجربه، متخصصان و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی و همچنین ارتباط با نهادهای تأثیرگذار این حوزه می‌تواند مراحل ارزیابی ارزش‌های استارتاپی خود را جهت سرمایه گذاری به آسانی طی کند.
در نتیجه این شتابدهنده علاوه‌بر فعالیت استارتاپی خود در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، زمینه‌های دیگری مانند فناوری‌های حوزه سلامت، فناوری‌های مالی با نام دیگر فین‌تک، فناوری‌های آموزشی، راهکارهای سبک زندگی، گردشگری و فناوری‌های حوزه مدیریت منابع طبیعی را پوشش می‌دهد.
همچنین این مجموعه با جذب تیم‌های باانگیزه در همه حوزه‌ها و حمایت از آن‌ها می‌تواند در جهت پیشرفت و رفاه جامعه تأثیر خاص خود را داشته باشد. علاوه‌بر همه این‌ها، چنین شتابدهنده‌ای خدمات دیگری مانند ایجاد فضای کاری و آموزشی مناسب، میتینگ‌های مشاوره‌ای مختلف، جذب مشتری، ایجاد زیرساخت‌های اختصاصی و عمومی، حضور در پروژه‌های بزرگ شبکه‌ای در جهت انتقال تجارب و … نیز ارائه خواهد داد.
ارزیابی استارتاپ، گامی اساسی برای موفقیت در سرمایه‌گذاری
ارزیابی استارتاپ یک جنبه حیاتی و مهم در طی فرایند کارآفرینی و سرمایه گذاری است. کارآفرینان و سرمایه‌گذاران با درک روش‌های مدرن و مختلف ارزیابی، در نظر گرفتن عوامل کلیدی مؤثر بر ارزش‌گذاری و بررسی چالش‌های موجود، می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد تأمین مالی، توزیع سهام و استراتژی‌های رشد بگیرند و در نهایت گام مهمی را در جهت توسعه کار خود بردارند. انتخاب روش ارزیابی مناسب، همراه با تحقیقات جامع و مشاوره تخصصی، کلید دستیابی به یک ارزیابی منصفانه و واقعی از ارزش یک استارتاپ است.
