استارتاپ‌ها برای اینکه بتوانند هزینه‌های خود را تامین کنند به سرمایه نیاز دارند. درواقع جذب سرمایه یکی از مسولیت‌های اصلی مدیران استارتاپی است تا مسیر را برای رشد کسب‌وکار خود هموار کنند. در این میان، راه‌های مختلفی برای تامین مالی استارتاپ‌ها وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
اگر شما هم در ابتدای راه هستید و قصد دارید کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنید یا سال‌هاست در حوزه استارتاپی فعالیت دارید، با ما همراه باشید تا در ادامه انواع روش‌های تامین مالی برای استارتاپ‌ها را به‌طور کامل بررسی کنیم.
۸ منبع قابل اعتماد که می‌توانند از نظر مالی استارتاپ شما را تامین کنند
همانطور که گفتیم، منابع مختلفی برای جذب سرمایه و تامین مالی استارتاپ‌ها وجود دارند که شما بسته به شرایط خود می‌توانید یک یا چند مورد از آنها را انتخاب کنید. در اینجا می‌خواهیم ۸ مورد از رایج‌ترین آنها را به شما معرفی کنیم:
۱- استفاده از پس‌انداز شخصی (بوت استرپینگ)
عده‌ای از افراد ترجیح می‌دهند به جای کمک گرفتن از دیگران، از همان ابتدا به صورت مستقل فعالیت کنند و هزینه‌های استارتاپ خود را از راه سرمایه شخصی تامین کنند. این موضوع که در میان فعالان استارتاپی با مفهوم «بوت استرپینگ» شناخته می‌شود، مزایا و معایبی دارد که در زیر به آنها می‌پردازیم:
مزایای تامین مالی استارتاپ با استفاده از پس‌انداز شخصی (بوت استرپینگ)
- حفظ مالکیت استارتاپ و مستقل ماندن
- دسترسی همیشگی به سرمایه
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها، به دلیل عدم نیاز به پرداخت بهره
- تمرکز بر روی رسیدن به اهداف کسب‌وکار
معایب تامین مالی استارتاپ با استفاده از پس‌انداز شخصی (بوت استرپینگ)
- وجود منابع مالی محدود
- ریسک اتمام پول و سرمایه اولیه
- پتانسیل رشد محدود
- نیاز به بودجه‌بندی عاقلانه
- عدم تنوع در سبد سرمایه‌گذاری و ریسک شکست استارتاپ
- کاهش احتمال جذب سرمایه‌گذاران خارجی
۲- قرض گرفتن از خانواده یا دوستان
راه دیگری که بعضی افراد برای جذب سرمایه استارتاپ انتخاب می‌کنند، قرض گرفتن از خانواده یا دوستان است. این افراد اولین کسانی هستند که در هنگام از میان انتخاب انواع روش‌های تامین مالی برای استارتاپ‌ها به ذهن می‌رسند و جذب سرمایه از طریق آنها، مزایا و معایب خاص خود را دارد:
مزایای تامین مالی استارتاپ با استفاده از قرض گرفتن از خانواده یا دوستان
- دسترسی راحت‌تر و سریع‌تر در مقایسه با منابع مالی سنتی مثل بانک‌ها
- انعطاف‌پذیری بیشتر از نظر نرخ بهره و بازپرداخت
- حمایت عاطفی در صورت بروز شکست
معایب تامین مالی استارتاپ با استفاده از قرض گرفتن از خانواده یا دوستان
- از بین رفتن روابط خانوادگی و دوستانه در صورت شکست
- محدود بودن سرمایه
- عدم وجود بینش صحیح در رابطه با نحوه مدیریت هزینه‌ها، بخاطر نبود سرمایه‌گذاران حرفه‌ای
- احساس تحت فشار بودن از نظر عاطفی
- وجود ریسک حقوقی و مالی و بروز سوء تفاهم، در صورت عدم وجود سند حقوقی
۳- سرمایه‌گذاران فرشته (Angel investor)
یکی دیگر از راه‌های تامین مالی برای استارتاپ‌ها، کمک گرفتن از سرمایه‌گذاران فرشته است. مزیت بزرگی که این روش نسبت به روش قبلی (قرض گرفتن از خانواده یا دوستان) دارد این است که اغلب سرمایه‌گذاران از تخصص و تجربه لازم در این حوزه برخوردار هستند و می‌توانند راهنمایی‌های ارزشمندی را در اختیار مدیران استارتاپی قرار دهند.
از دیگر مزایای تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاران فرشته، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزایای تامین مالی استارتاپ از طریق سرمایه‌گذاران فرشته
- داشتن آزادی عمل بیشتر در مقایسه با سرمایه‌گذاران خطرپذیر
- افزایش اعتبار استارتاپ
- افزایش فرصت برای توسعه کسب‌وکار
کمک گرفتن از این دسته از سرمایه‌گذاران معایبی نیز دارد:
معایب تامین مالی استارتاپ از طریق سرمایه‌گذاران فرشته
- کنترل کمتر بر روی مالکیت استارتاپ
- کاهش ارزش سهام
- گزارش‌دهی و پاسخگویی در مورد نحوه عملکرد استارتاپ
- مواجهه با انتظارات سرمایه‌گذاران و احساس تحت فشار بودن
- احتمال عدم همسویی منافع و شکست خوردن استارتاپ
۴- شتاب‌دهنده‌ها
شتاب‌دهنده‌ها، یکی دیگر از انواع روش‌های تامین مالی برای استارتاپ‌ها هستند که توانسته‌اند انقلابی نو در صنعت کسب‌وکار ایجاد کنند؛ زیرا با فراهم کردن منابع مختلف در طول مسیر رشد کسب‌وکار، در کنار مدیران استارتاپی هستند. با این وجود، کمک گرفتن از شتاب‌دهنده‌ها معایبی نیز دارد که در این بخش به‌طور کامل مزایا و معایب آن را معرفی می‌کنیم:
مزایای تامین مالی استارتاپ از طریق شتاب‌دهنده‌ها
- تمرکز کامل بر روی رشد و توسعه استارتاپ
- استفاده از راهنمایی‌های افراد متخصص و حرفه‌ای
- دسترسی به منابع آموزشی مختلف از طریق برنامه‌هایی که شتاب‌دهنده‌ها برگزار می‌کنند
- فرصت‌های شبکه‌سازی
- افزایش اعتبار
معایب تامین مالی استارتاپ از طریق شتاب‌دهنده‌ها
- واگذاری بخشی از مالکیت استارتاپ
- تعهد به برآورده کردن انتظارات شتابدهنده
- عدم همسویی اهداف بین استارتاپ و شتابدهنده
- بسته به شتابدهنده، ممکن است سرمایه دریافتی محدود باشد
۵- یارانه‌های دولتی
گاهی اوقات دولت‌ها با هدف رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، از استارتاپ‌ها حمایت می‌کنند و بودجه‌ای را در اختیار صاحبان کسب‌وکار قرار می‌دهند تا از آن طریق بتوانند بخشی از هزینه‌های خود را تامین کنند. استفاده از یارانه‌های دولتی برای تامین مالی استارت آپ‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارد:
مزایای تامین مالی استارتاپ از طریق یارانه‌های دولتی
- جذب سرمایه با بهره کم
- افزایش اعتماد به کسب‌وکار و معتبرتر شدن آن
- کاهش ریسک مالی و نگهداری از سرمایه شخصی
- دسترسی به منابع تخصصی، به‌واسطه امکاناتی که دولت در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد.
معایب تامین مالی استارتاپ از طریق یارانه‌های دولتی
- محدود بودن سرمایه
- تعهد برای گزارش‌دهی و انجام امور اداری مربوطه
- وابستگی به منابع دولتی و ریسک از دست رفتن سرمایه
۶- وام‌های بانکی
یکی از پرطرفدارترین راه‌ها برای جذب سرمایه استارتاپ‌ها، دریافت وام بانکی است. روشی که همانند سایر راه‌های تامین مالی، مزایا و معایب خاص خود را دارد:
مزایای تامین مالی استارتاپ از طریق وام‌های بانکی
- حفظ استقلال و مالکیت نسبی استارتاپ
- ساخت تاریخچه اعتباری و راحت‌تر شدن مسیر برای دریافت وام‌های بزرگتر
- افزایش اعتبار استارتاپ
- عدم درگیر سهام شرکت‌ها
معایب تامین مالی استارتاپ از طریق وام‌های بانکی
- فرایند طولانی درخواست و تایید و گیر افتادن در بروکراسی‌های اداری
- مسئولیت و ریسک شخصی برای بازپرداخت وام
- دسترسی به سرمایه محدود
- نیاز به فراهم کردن مدارک
۷- شراکت با کارآفرینان معتبر (سرمایه‌گذاری جمعی)
شراکت با کارآفرینان معتبر، یکی دیگر از استراتژی‌هایی است که استارتاپ‌ها برای تامین هزینه‌های خود آن را انتخاب می‌کنند. در این روش افرادی که به‌تازگی می‌خواهند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند و سرمایه اولیه را ندارند، به‌سراغ کارآفرینان موفق می‌روند و با واگذاری بخشی از سهام خود، مبلغی را برای تامین هزینه‌های مالی دریافت می‌کنند.
این روش نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد:
مزایای تامین مالی استارتاپ از طریق شراکت با کارآفرینان معتبر (سرمایه‌گذاری جمعی)
- استفاده از راهنمایی‌ها و تجارب افراد متخصص
- دسترسی به منابع و سرمایه لازم برای تامین هزینه‌ها
- افزایش اعتبار استارتاپ و مشهور شدن به‌واسطه حضور کارآفرینان معتبر
- شراکت در سود و ضرر
- عدم نیاز به بازپرداخت ماهانه، در مقایسه با وام‌های بانکی
معایب تامین مالی استارتاپ از طریق شراکت با کارآفرینان معتبر (سرمایه‌گذاری جمعی)
- از دست دادن استقلال و مدیریت کامل استارتاپ
- کاهش ارزش سهام
- در صورت عدم همسویی منافع در ادامه مسیر، استارتاپ با شکست مواجه می‌شود
- لزوم تدوین استراتژی بازاریابی قوی
۸- سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Bootstrap Financing)
سرمایه‌گذاران خطرپذیر افرادی هستند که در شرکت‌ها و پروژه‌هایی که در مراحل اولیه و ریسک بالای خود قرار دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. این افراد به‌دلایل مختلف آمادگی این را دارند که برای کمک به رشد و توسعه این پروژه‌ها ریسک کنند. کمک گرفتن از این دسته از سرمایه‌گذاران می‌تواند بودجه مورد نیاز استارت‌آپ‌ها را فراهم کند، ولی در مقابل معایبی نیز دارد.
در زیر مزایا و معایب تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاران خطرپذیر را برای شما لیست کرده‌ایم:
مزایای تامین مالی استارتاپ از طریق سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Bootstrap Financing)
- ایجاد شرایط مناسب برای تیم‌سازی و شبکه‌سازی
- برخورداری از منابع مالی به میزان کافی
- دسترسی به مشاوران و متخصصان حرفه‌ای
- مدیریت ریسک‌های موجود و مورد حمایت قرار گرفتن برای رشد کسب‌وکار
- افزایش اعتبار
معایب تامین مالی استارتاپ از طریق سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Bootstrap Financing)
- حضور در جلسات طولانی و مدام هیئت مدیره
- عدم کنترل کامل بر روی مدیریت استارتاپ
- واگذاری بخش قابل توجهی از سهام شرکت
- انتظارات و فشار بالای سرمایه‌گذاران بر مدیران استارتاپی
- به خطر افتادن حریم خصوصی، به خاطر نیاز به گزارش‌دهی‌های شفاف
- به وجود آمدن تنش در مدیریت، در صورت همسو نبودن منافع در طولانی مدت
بهترین راه برای تامین مالی استارتاپ کدام است؟
تا اینجا با انواع روش‌های تامین مالی برای استارتاپ‌ها آشنا شدیم. حالا که نوبت به انتخاب روش جذب سرمایه رسیده، می‌خواهیم بررسی کنیم که بهترین راه برای تامین مالی کدام است؟
با وجود اینکه بهترین روش جذب سرمایه بسته به شرایط شما می‌تواند متفاوت باشد اما به‌طور کلی، مراجعه به شتاب‌دهنده‌ها و کمک گرفتن از آنها منطقی‌ترین راه است.
ممکن است در آغاز، فراهم کردن شرایط لازم برای پذیرفته شدن از سوی شتاب‌دهنده‌ها کمی وقت‌گیر باشد، اما مزایای این روش آنقدر زیاد است که ارزش زمان گذاشتن را دارد.
اگر شما بتوانید شتاب‌دهنده‌ها را برای تامین هزینه‌های مالی استارتاپ خود قانع کنید، به منبعی ارزشمند دسترسی پیدا کرده‌اید که می‌تواند تمام هزینه‌های اولیه شما را پوشش دهد. علاوه‌براین، به خاطر حضور سرمایه‌گذاران مختلف در شتاب‌دهنده‌ها، این فرصت در اختیار شما قرار می‌گیرد تا بتوانید ایده‌های خود را مطرح کنید و برای ادامه مسیر رشد خود با سرمایه‌گذاران بالقوه آشنا شوید.
مزیت مهم دیگری که شتاب‌دهنده‌ها دارند این است که راهنمایی‌های موثری را در اختیار مدیران استارتاپی قرار می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند تا استراتژی‌های بازاریابی موفقی را برای پیشبرد اهداف خود طراحی کنند.
از آنجایی که شتاب‌دهنده‌های زیادی وجود دارند، می‌خواهیم در بخش بعدی نکاتی را به شما معرفی کنیم که در انتخاب مناسب‌ترین گزینه می‌تواند موثر باشد.
مهم‌ترین نکاتی که در هنگام انتخاب شتاب‌دهنده‌ها باید به آنها توجه کنید
اکنون که تصمیم گرفته‌اید برای تامین هزینه‌های استارتاپ خود از فرایند شتابدهی کمک بگیرید، باید به نکات زیر توجه کنید:
۱- در رابطه با حوزه کاری شتاب‌دهنده‌ها و برنامه‌هایی که ارائه می‌دهند به‌طور کامل تحقیق کنید تا شتاب‌دهنده‌ای که با اهداف استارت‌آپ شما و حیطه فعالیتی که در نظر دارید همسو است را شناسایی کنید. در واقع به دنبال شتاب دهنده‌هایی باشید که شهرت بالایی دارند و به خاطر پشتیبانی از استارتاپ‌ها شناخته شده‌اند.
۲- میزان تخصص مشاوران حاضر در شتابدهنده را بررسی کنید، زیرا کیفیت مربیان نقش مهمی در نحوه حمایت از استارتاپ‌ها ایفا می‌کند. بهتر است به‌دنبال شتاب‌دهنده‌ای باشید که سابقه مشاوران آن با حیطه فعالیت شما مطابقت داشته باشد و در زمینه توسعه محصول، بازاریابی یا جذب سرمایه، تخصص داشته باشند.
۳- بررسی کنید که ساختار تامین مالی هر شتابدهنده به چه صورت است و میزان بودجه‌ای که در اختیار شما قرار می‌دهد با نیازهای مالی شما متناسب است یا نه.
۴- بررسی کنید که آیا برنامه زمانی شتابدهنده برای در اختیار قرار دادن منابع با اهداف و جدول زمانی شما مطابقت دارد یا خیر.
۵- شتاب‌دهنده‌هایی که برای مدت زمان طولانی از کسب‌وکارهای زیرمجموعه خود حمایت می‌کنند، طرفدار بیشتری در میان مدیران استارتاپی دارند؛ زیرا ریسک حضور در بازار را کاهش می‌دهند. بنابراین سطح حمایت شتاب‌دهنده‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید و به‌دنبال شتاب‌دهنده‌ای باشید که فراتر از تامین سرمایه اولیه در کنار کسب‌وکار شماست.
شتاب‌دهنده‌ها، امن‌ترین راه برای تامین مالی استارتاپ‌ها
گاهی اوقات افراد به خاطر نبود سرمایه و نگرانی بابت تامین هزینه‌های اولیه کسب‌وکار، از راه‌اندازی استارتاپ منصرف می‌شوند. برای حل این مشکل، منابع مختلفی برای تامین هزینه‌های مالی در اختیار استارتاپ‌ها قرار گرفته‌اند که در این مقاله به بررسی انواع روش‌های تامین مالی برای استارتاپ‌ها پرداختیم. از آنجایی که شتاب‌دهنده‌ها مسیر بهینه‌تری را در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهند، با پیروی از نکاتی که مطرح کردیم شتابدهنده مناسب خود را انتخاب کنید و بهترین تجربه را برای کسب‌وکار خود بسازید.
