مدیریت جریان نقدینگی در موفقیت استارتاپ و پیشگیری از شکست آن، نقش مهمی را ایفا می کند و به فرایندی گفته می‌شود که شامل برنامه‌ریزی، کنترل بهینه و بهینه‌سازی جریان‌های نقدی و استفاده درست از منابع مالی است. از جمله مزیت‌های مدیریت نقدینگی در کسب و کار و استارتاپ می‌توان به بقای استارتاپ، ایجاد فرصت‌های جدید، کنترل هزینه‌ها، رشد و توسعه کسب و کار و… اشاره کرد. مدیران ارشد استارتاپها برای مدیریت درست نقدینگی باید اقداماتی اعم از: تنظیم بودجه، بهینه کردن حساب‌های پرداخت و دریافت، ایجاد صورت‌های جریان وجوه نقد و… را انجام دهند. اگر جزء افرادی هستید که به تازگی کسب و کار یا استارتاپ خود را راه‌اندازی نموده‌اید، برای آشنایی با مراحل و نحوه مدیریت نقدینگی در ادامه با ما باشید.
منظور از مدیریت نقدینگی و جریان نقدینگی چیست؟
به مجموع میزان پول موجود و یا شبه پولی که در یک استارتاپ وجود دارد، نقدینگی گفته می‌شود. فرایندی که شامل کنترل، برنامه‌ریزی و بهینه‌سازی جریان‌های نقدی و استفاده درست از منابع مالی موجود در یک سازمان است را مدیریت نقدینگی می‌گویند. تمامی فعالیت‌هایی که برای حصول اطمینان از انجام تعهدات مالی صورت می‌گیرد اعم از: پرداخت حقوق کارمندان، پرداخت اقساط و قبض‌ها، نظارت و ردیابی مبالغی که در یک بازه زمانی مشخص به شرکت وارد یا خارج شدند و… جزء مدیریت نقدینگی هستند. هدف اصلی از مدیریت نقدینگی، حفظ پایداری مالی و دستیابی به اهداف بلند مدت و رشد توسعه یک استارتاپ است.
انواع نقدینگی
نقدینگی در کسب و کارها و استارتاپها انواع مختلفی دارند که دو نوع اصلی آن‌ها عبارتند از:
- منابع اولیه نقدینگی: پول نقد یا هر منابعی که بتوان آن‌ها را به وجه نقد تبدیل کرد، جزء منابع اولیه به شمار می‌آیند که شامل موجودی‌های نقدی، معادل‌های نقدی مثل اوراق بهادار، وجوه کوتاه مدت و اعتباری و… هستند.
- منابع ثانویه نقدینگی: این منابع معمولا به راحتی و به سرعت به پول تبدیل نمی‌شوند و ممکن است که فروش آن‌ها زمانبر بوده و یا غیر قابل فروش باشند.
اهمیت مدیریت نقدینگی در استارتاپها و کسب و کارها
اگر وجه نقد شرکت بیشتر از میزان توزیع آن باشد، جریان نقدینگی در آن مثبت است که در این صورت هر یک از کسب و کارها می‌توانند در شرایط بحرانی با قدرت عمل بیشتری مشکلات را رفع کنند. اما اگر یک شرکت نتواند جریان نقدینگی خود را به درستی مدیریت کند، با شکست مواجه می‌شود. لذا تمامی استارتاپها و کسب و کارها برای رشد و توسعه و رسیدن به اهداف خود باید بتوانند به طور صحیحی میزان نقدینگی را مدیریت کنند. به طور کلی، مدیریت نقدینگی در استارتاپها و کسب و کارها دارای مزایایی است که عبارتند از:
- رسیدن به اهداف کوتاه مدت و بلند مدت
- رشد و توسعه استارتاپها
- ایجاد فرصت‌ها و پیشگیری از تهدیدها
- کنترل هزینه‌های استارتاپها
- پیشگیری از شکست و بقای استارتاپها
- تعیین هزینه‌های معمول و تحقق الزامات
- تامین نقدینگی برای سرمایه‌گذاری
- حفظ جریان مناسب نقدینگی در استارتاپها
مدیریت نقدینگی در استارتاپها چگونه انجام می‌شود؟
مدیران ارشد برای اینکه وجوه نقد در استارتاپ را به درستی مدیریت کنند، باید مراحلی را طی نموده و اقداماتی انجام دهند. اگر مدیران نتوانند این امر را به درستی انجام دهند، استارتاپها با محدودیت منابع مواجه شده و نمی‌توانند هزینه‌های جاری مانند: حقوق کارکنان، اجاره ملک و… را پرداخت نمایند. در نتیجه استارتاپها با شکست مواجه شده و یا مشکلات جدی برای آن‌ها ایجاد می‌شود. روش‌های مدیریتی و مراحل مدیریت نقدینگی استارتاپها عبارتند از:
1. تنظیم بودجه
پیش از انجام هر کاری مدیریت باید بودجه اولیه را برای پیشبرد اهداف استارتاپ تنظیم نماید. برای تنظیم بودجه باید برنامه دقیقی متناسب با اهداف کوتاه مدت و بلند مدت تدوین شود تا از این طریق به بقای کسب و کار کمک کرده و از شکست آن پیشگیری نمود. برای تنظیم بودجه انجام مراحلی ضروری هستند که عبارتند از:
- بررسی درآمد فعلی
- تعیین و بررسی هزینه‌های جاری
- تعیین و مشخص کردن هزینه‌های غیر ثابت
- تعیین مبلغی برای زمان‌های بحرانی
2. بهینه کردن حساب‌های پرداخت و دریافت
هر یک از استارتاپها و کسب و کارها، سیستم پرداخت و دریافت مخصوص به خود را دارند که مدیران می‌توانند از طریق آن نقدینگی را کنترل نمایند. مدیریت پرداخت‌های نقدی و دریافت‌های آتی امروزه با استفاده از ابزارهای حسابداری خودکار انجام می‌شوند. برای بهبود سیستم‌های پرداختی می‌توان از پرداخت پیش از موعد برخی از قبوض یا سریع‌تر کردن ارسال صورتحساب برای مشتریان استفاده کرد. برای بهبود حساب‌های دریافتی نیز می‌توان از فروش نقدی، وصول مطالبات، اعمال تخفیف برای پرداخت‌های نقدی و… کمک گرفت. به طور کلی حساب‌های پرداختی و دریافتی باید در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شوند تا بتوان وجود نقد را در استارتاپها مدیریت کرد.
3. کنترل و نظارت بر تمامی امور مالی
امور مالی و بخش حسابداری در هر سازمان و کسب و کاری نقش ویژه‌ای دارند و مدیریت باید بر آن‌ها کنترل دقیقی داشته باشد. تعداد زیادی از استارتاپها، کنترل امور مالی و حسابداری خود را به انتهای هر ماه موکول می‌نمایند که چنین کاری باعث می‌شود تا رسیدن به چشم انداز وضعیت مالی شرکت در طولانی مدت امکان‌پذیر نباشد. مشکلاتی در کنترل و نظارت امور مالی به وجود می‌آیند که برای جلوگیری از آن‌ها می‌توان اقداماتی را انجام داد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
- ثبت تمامی تراکنش‌ها به صورت روزانه و لحظه‌ای
- سازماندهی درست صورت‌های بانکی
- استخدام یک حسابدار با تجربه
- استفاده از جدیدترین نرم‌افزارهای حسابداری
4. ایجاد صورت جریان وجوه نقدی
در مدیریت نقدینگی، صورت جریان نقدینگی اهمیت زیادی دارد و از طریق آن نمای کلی از ورود و خروج پول در یک کسب و کار مشخص می‌شود. در واقع از طریق صورت جریان وجوه نقد به راحتی می‌توان از میزان درآمد و پرداخت هزینه‌های یک استارتاپ مطلع شد و بر اساس آن وجوه نقد را کنترل کرد.
5. آنالیز جریان نقدی
تجزیه و تحلیل جریان‌های نقدی و آنالیز آن در مدیریت نقدینگی باید به صورت خطی و روزانه انجام شوند که بخشی از جریان وجوه نقدی حاصل فعالیت‌های عملیاتی هستند. لذا حسابداران و مسئولین باید تجزیه و تحلیل‌هایی را در رابطه با حساب‌های پرداختی و دریافتی انجام داده و آن را به بخش مدیریت ارسال کنند. پس از آن باید پیش‌بینی‌های جریان نقدی نیز انجام شود که بدین منظور می‌توان از ابزارهای مختلفی استفاده کرد.
6. کاهش مخارج و به حداکثر رساندن بازدهی مالیاتی
در مدیریت نقدینگی باید بتوان هزینه‌های جاری و مربوطه را تا حد امکان کاهش داد که در این صورت وجوه نقدی افزایش پیدا می‌کند. اما پیش از کاهش هزینه‌ها باید اهداف به طور دقیق مشخص شوند تا در آینده مشکلی برای تحقق آن‌ها رخ ندهد. مدیران باید هزینه‌های غیر ضروری فعلی را مشخص کرده و اقدامات لازم برای لغو آن‌ها را انجام دهند تا با این کار هزینه‌های جاری کم شوند. امروزه استارتاپها و کسب و کارها بخش زیادی از وجوه نقدی خود را برای پرداخت مالیات صرف می‌کنند. بنابراین، استفاده از معافیت‌های مالیاتی می‌تواند به مدیریت نقدینگی استارتاپها کمک کند.
مشکلات و چالش‌های مدیریت نقدینگی
مدیریت نقدینگی و جریان نقدی در کسب و کارها و استارتاپها همواره با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستند که برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:
سرمایه‌گذاری ضعیف یا اشتباه
سرمایه‌گذاری در برخی از پروژه‌ها به خاطر اشتباه بودن یا ضعیف بودن آن می‌تواند نقدینگی را محدود کرده و میزان بازگشت سرمایه را کاهش داده یا به صفر برساند.
تصمیمات ناآگاهانه
مدیران و مسئولین مربوطه باید از جدیدترین اطلاعات روز استفاده کرده و بر اساس آن‌ها تصمیمات مهم استارتاپها را اتخاذ نمایند. تصمیمات ناآگاهانه بر اساس اطلاعات قدیمی یا ناقص می‌تواند اثرات منفی را بر جریان نقدینگی استارتاپها گذاشته و در نهایت آن‌ها را با شکست مواجه کنند.
فقدان سرعت و پیش بینی نادرست
پیش بینی جریان نقدی در یک کسب و کار به ورودی بخش‌های مختلف آن بستگی دارد. لذا اگر داده‌ها دقیق نباشند و یا به موقع و با سرعت لازم به بخش مدیریت نرسند، می‌توانند تاثیرات منفی را بر پیش‌بینی نیازهای نقدینگی و برنامه‌ریزی‌های متناسب با این حوزه بگذارند.
عدم آگاهی از ورود و خروج نقدینگی
عدم اطلاع و آگاهی از ورود و خروج نقدینگی مثل زمان‌های پرداخت، حساب‌های دریافتنی و پرداختنی یا مواردی از این قبیل، می‌توانند جریان نقدینگی را با مشکلات جدی مواجه کنند.
نکات مهم مدیریت نقدینگی در استارتاپها
مدیران هر یک از استارتاپها و کسب و کارها برای مدیریت نقدینگی باید نکاتی را دانسته و رعایت فرمایند که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
- پیگیری تمامی هزینه‌ها و نظارت بر آن‌ها
- محدود کردن هزینه‌های ثابت
- آمادگی برای وضعیت‌های بحرانی
- پیش بینی میزان نقدینگی مورد نیاز
- جذب مشتریان بیشتر و استفاده از فرصت‌های سودآور
- تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت مالی
جمع بندی
مدیریت نقدینگی در استارتاپها و کسب و کارها از اهمیت بالایی برخوردار است و به مجموعه‌ای از روش‌های استراتژی‌های مالی که برای حفظ و ذخیره‌سازی منابع محدود انجام می‌شوند، گفته می شود. هر یک از استارتاپها و کسب و کارها باید از همان مراحل ابتدایی کار خود میزان ورود و خروج نقدینگی را ثبت نموده و بتوانند از طریق روش‌های بیان شده، مدیریت نقدینگی را انجام دهند. در صورتی که استارتاپها مدیریت نقدینگی درستی داشته باشند، می‌توانند در شرایط بحرانی نیز انعطاف پذیر بوده و با تغییرات ناگهانی بازار با شکست مواجه نشوند. شما در کسب و کارتان از چه نرم‌افزارهایی برای مدیریت نقدینگی استفاده می‌کنید؟ نظرات خود را گذاشته و اگر در این حیطه سوالی دارید با همکاران ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
- مدیریت نقدینگی چیست؟
فرایندی که شامل کنترل، برنامه‌ریزی و بهینه‌سازی جریان‌های نقدی و استفاده درست از منابع مالی موجود در یک سازمان است را مدیریت نقدینگی می‌گویند. - مدیریت نقدینگی در استارتاپها چگونه انجام می‌شود؟
مدیریت نقدینگی از طریق تنظیم بودجه، بهینه سازی حساب‌های دریافتی و پرداختی، آنالیز جریان نقدی و… انجام می‌شود. - چالش‌های مدیریت نقدینگی کدامند؟
سرمایه گذاری اشتباه، تصمیمات نادرست، عدم آگاهی از ورود و خروج نقدینگی و… از جمله چالش های پیش روی مدیریت نقدینگی هستند.
