بنیان‌گذاران در حین راه‌اندازی کسبوکارها و ساخت محصولات با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. برای بسیاری از آن‌ها، عبور از این چالش‌ها با کمک افرادی که تجربه‌های مشابهی داشته‌اند، آسان‌تر می‌شود.
دو راهنمای اصلی وجود دارد که بنیان‌گذاران می‌توانند به آن‌ها مراجعه کنند: منتور و مشاوران کسبوکار.
در حالی که این دو نقش ممکن است مشابه به نظر برسند، اما تفاوت‌های زیادی دارند و مزایای مختلفی را برای بنیان‌گذاران ارائه می‌دهند. بنابراین، آیا باید از یک منتور مشورت بگیرید یا به تخصص یک مشاور روی بیاورید؟
در این مقاله درباره آنچه بنیان‌گذاران باید درباره منتورها و مشاوران استارتاپی بدانند آورده شده‌است.
منتور استارتاپ کیست؟
منتور استارتاپ نقشی غیررسمی برای فردی است که راهنمایی، مشاوره و حمایت‌های دیگر را به یک بنیان‌گذار استارتاپ یا تیم بنیان‌گذار ارائه می‌دهد. منتور، قراردادی ندارد که او را ملزم کند زمان خاصی را در هر ماه به استارتاپ اختصاص دهند و معمولاً هیچ نوع مزایای مالی در قبال حمایت از شرکت دریافت نمی‌کند.
رابطه بین منتور و یک بنیان‌گذار معمولاً به طور طبیعی شکل می‌گیرد. منتور به عنوان یک الگو برای بنیان‌گذاران عمل می‌کند. منتور ممکن است از بنیان‌گذاران همکار، استادان سابق یا حتی دوستان و خانواده‌ای باشد که در صنعت و بازار هدف آن استارتاپ تجربه زیادی دارد.
“منتور نوعی صدای شخصی و کمی غیررسمی‌تر است. این فرد کسی است که قبلاً این مسیر را طی کرده و نه‌تنها به این می‌پردازد که استارتاپ چه کارهایی باید انجام دهد، بلکه بیشتر بر این تمرکز دارد که بنیان‌گذار یا مدیرعامل چه کارهایی باید انجام دهد.”
کریگ روزنبرگ
مزایای داشتن منتور برای استارتاپ‌ها چیست؟
در حالی که mentorship مسئولیت‌های مشخصی ندارد، داشتن یک منتور می‌تواند برای کسبوکارها، به‌ویژه استارتاپ‌ها سودمند باشد.
احتمال موفقیت بیشتر
به عنوان مثال، طبق گزارش فوربز، حدود 70 درصد از کسب‌وکارهای کوچک یا استارتاپ‌هایی که راهنما دارند، بیش از 5 سال دوام می‌آورند. مشاوران گزارش دادند که کسب‌وکارهای آمریکایی با حضور منتور، در مقایسه با کسب‌وکارهایی که منتور در کنار خود ندارند، افزایش درآمد سالانه حدود 83 درصد را تجربه می‌کنند.
عبور از چالش‌ها
داشتن یک منتور به استارتاپ‌ها این امکان را می‌دهد که از مشاوره‌های کارشناسانه برای عبور از چالش‌های استارتاپی استفاده کنند و همچنین از اشتباهات رایج استارتاپی اجتناب کنند. این مزایا می‌تواند به ویژه برای بنیان‌گذاران تازه‌کار که قبلاً تجربه راه‌اندازی یک شرکت را نداشته‌اند، بسیار سودمند باشد.
عدم نیاز به واگذاری سهام به منتور
استارتاپ‌ها مجبور نیستند سهام خود را به منتور واگذار کنند یا به او هزینه‌ای بپردازند. منتورها کارمند نیستند، بنابراین استارتاپ‌ها می‌توانند با استفاده از مشاوره‌ای که منتور در اختیار او قرار می‌دهد، در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و مالکیت بیشتری از شرکت را حفظ کنند، در مقایسه با جستجوی مشاور یا استخدام یک مربی کسبوکار.
مشاور استارتاپ کیست؟
مشاور استارتاپ نقشی رسمی‌تر است که در آن یک حرفه‌ای قراردادی را برای ارائه راهنمایی، مشاوره، فرصت‌های شبکه‌سازی و سایر حمایت‌ها به بنیان‌گذار یا تیم بنیان‌گذار استارتاپ امضا کرده‌است. این قرارداد معمولاً نیازمند آن است که مشاور زمان مشخصی در هفته یا ماه را به استارتاپ اختصاص دهد.
مشاوران ممکن است طرح‌های کسبوکار، درخواست‌های وام، پیشنهادات سرمایه‌گذار و دیگر اسناد مهم را بررسی کرده و توصیه‌هایی برای بهبود ارائه دهند.
برخلاف راهنماها، مشاوران شامل جبران خدمات می‌شوند، معمولاً از طریق سهام. آن‌ها دقیقاً کارمند نیستند، زیرا به‌طور روزانه روی استارتاپ کار نمی‌کنند، اما برای کمک‌های گاه‌به‌گاه به شرکت، سهم کوچکی از مالکیت، تا 1% به ازای هر مشاور، دریافت می‌کنند.
مزایای داشتن مشاور برای استارتاپ‌ها چیست؟
مشاوران چندین مزیت را ارائه می‌دهند که می‌تواند به استارتاپ‌ها در مقیاس‌پذیری و موفقیت کمک کند. در واقع، Boardio گزارش داد که شرکت‌هایی که حداقل یک یا دو مشاور دارند، 100% شانس بیشتری برای موفقیت در مقیاس نسبت به استارتاپ‌های بدون مشاور دارند. برای استارتاپ‌هایی که یک هیئت مشاور ایجاد می‌کنند، ممکن است پنج تا هفت مشاور وجود داشته باشد که هر‌کدام می‌توانند تخصص خود را برای بهبود شرکت ارائه دهند.
“وقتی شما به عنوان یک استارتاپ تلاش می‌کنید، این کار به طور واضح بسیار سخت است. شما نمی‌توانید همه این افراد را استخدام کنید، به ویژه در ابتدای کار که در تلاش برای ساخت استارتاپ خود هستید. چیزی که من متوجه شده‌ام این است که برای مدیران و بنیان‌گذاران بسیار موفق، آن‌ها آموزش‌پذیران سیری‌ناپذیری هستند و [مشاوران] به آن‌ها در این زمینه کمک می‌کنند.”
کریگ روزنبرگ
مشاوران می‌توانند در معرفی صحیح به سرمایه‌گذاران، مشتریان و فروشندگان کمک کنند یا دیدگاه‌های مختلفی را در مورد سوال یا چالشی که بنیان‌گذار با آن مواجه است، ارائه دهند.
مشاوران از یک فرآیند غربالگری عبور می‌کنند تا بنیان‌گذاران بتوانند افراد خبره‌تر را پیدا کنند که می‌توانند خلأهای تجربه و مهارت‌های تیم بنیان‌گذار را پر کنند. برای مثال، اگر یک استارتاپ به کمک در زمینه‌های قانونی راه‌اندازی یک کسبوکار یا پذیرش تأمین مالی سرمایه‌گذار نیاز داشته باشد، یک مشاور می‌تواند به استارتاپ در این تجربه‌ها کمک کند.
“هر استارتاپی به یک مشاور نیاز ندارد، اما یک هیئت مشاور مؤثر می‌تواند بینش‌ها، ارتباطات و اعتبار ارزشمندی ارائه دهد، به ویژه برای مقیاس‌پذیری.”
راجا اسکاگ‌لند، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت Visionary
مانند کارمندان، استارتاپ‌ها می‌توانند در صورت تغییر نیازهای شرکت، مشاوران جدیدی استخدام کنند، به این معنا که مشاوره و راهنمایی می‌تواند با رشد شرکت به‌روزرسانی شود. در مقابل، یک استارتاپ معمولاً برای مدت طولانی با یک منتور باقی می‌ماند، که می‌تواند برای ایجاد یک رابطه قابل اعتماد مفید باشد اما ممکن است میزان مشاوره یا توسعه مهارت ارائه شده را محدود کند.
تفاوت‌های کلیدی بین منتور و مشاور استارتاپ
مشاوران و منتورها، هر‌دو نقش‌های کلیدی در هدایت استارتاپ‌ها از طریق برداشتن موانع و کمک به رشد آن‌ها دارند. با این حال، تفاوت‌های عمده‌ای وجود دارد که این نقش‌ها را از هم متمایز می‌کند. در اینجا نحوه تمایز بین منتور و مشاور استارتاپ شرح داده شده‌است.
رسمیت
نقش مشاور رسمی‌تر است چرا که توسط یک قرارداد تعریف می‌شود. این قرارداد مسئولیت‌های خاص مشاور را برای استارتاپ، انتظارات تعهد زمانی، مدت زمان همکاری با شرکت و جبران خدمات سهام را مشخص می‌کند.
یک منتور بسیار غیررسمی‌تر است و معمولاً بدون قرارداد عمل می‌کند. منتورها معمولاً از روابط موجود با بنیان‌گذار نشأت می‌گیرند، اگرچه بنیان‌گذاران می‌توانند از شبکه‌های مشاوره برای پیدا کردن هدفمند یک منتور استفاده کنند. با این حال، این نقش آزادانه است و هیچ تعهد یا الزام زمانی سختی ندارد. همانطور که اسکاگ‌لند می‌گوید، یک راهنما بیشتر شبیه “یک دوست خوب است که اهمیت می‌دهد و می‌خواهد به کسبوکار کمک کند.”
مسئولیت
منتور و مشاور ممکن است مشاوره و راهنمایی ارائه دهند. با این حال، مشاوران در پروژه‌ها یا چالش‌های خاص کمک می‌کنند، در حالی که منتورها حمایت مداوم از بنیان‌گذاران را در حین عبور از زندگی شخصی و حرفه‌ای آن‌ها ارائه می‌دهند.
“بین این دو تداخل زیادی وجود دارد، مشاوران نیز ممکن است به نوعی مشاوره ارائه دهند و منتورها نیز مشاوره ارائه دهند. اما به‌طور کلی، با مشاوران، شما افرادی را دارید که راهنمایی‌های واقعاً خاصی را ارائه می‌دهند یا ارزش خاصی را به کسب‌و‌کارتان می‌آورند.”
کریگ روزنبرگ
جبران خدمات
به دلیل غیررسمی بودن و انعطاف‌پذیری نقش مشاوره، معمولا به منتورها حقوق پرداخت نمی‌شود. با این حال، برخی از منتورها ممکن است تصمیم بگیرند که با سرمایه‌گذاری در ازای سهام از شرکت حمایت کنند؛ این موضوع از نقش مشاوره جدا خواهدبود. با یک سرمایه‌گذاری، راهنما همچنین به عنوان یک سرمایه‌گذار فرشته عمل می‌کند و قرارداد جداگانه‌ای برای آن نقش خواهدداشت.
مشاوران ملزم به اختصاص زمان مشخصی برای حمایت از استارتاپ هستند، بنابراین معمولاً این مورد به صورت واگذاری سهام جبران می‌شوند. قرارداد مشاور، جزئیات جبران خدمات و زمان‌بندی واگذاری را مشخص می‌کند.
مدت زمان همکاری با استارتاپ
در حالی که ممکن است هم منتورها و هم مشاوران برای مدت طولانی از استارتاپ حمایت کنند، زمان صرف‌شده برای همکاری با شرکت معمولاً بین این دو نقش متفاوت است.
منتورها به عنوان الگو عمل می‌کنند و معمولاً روابط پیشین با بنیان‌گذاران استارتاپ دارند. بنابراین، آن‌ها معمولاً برای مدت طولانی یا تمام مدت وجود شرکت حضور دارند.
مشاوران معمولاً برای مدت‌های کوتاه‌تری، معمولاً تا دو سال، به بنیان‌گذاران کمک می‌کنند تا چالش‌های خاصی را مانند راه‌اندازی کسبوکار، راه‌اندازی یک محصول، ادغام با شرکت دیگر یا ارائه به سرمایه‌گذاران را مدیریت کنند.
گاهی اوقات، بنیان‌گذاران راهنماهای خود را به هیئت مشاوران استارتاپ دعوت می‌کنند و آن‌ها را از نقش منتور به یک نقش مشاور رسمی‌تر با جبران سهام تبدیل می‌کنند. در این صورت، منتور می‌تواند به یک مشاور بلندمدت تبدیل شود. از طرف دیگر، یک مشاور نیز ممکن است با گذشت زمان از طریق ایجاد روابط طبیعی به یک منتور تبدیل شود.
یک استارتاپ به کدام‌یک نیاز دارد، مشاور یا منتور؟
ایده‌آل این است که استارتاپ‌ها هم منتورهایی برای بنیان‌گذاران یا مدیران و هم مشاورانی برای استارتاپ داشته‌باشند. زمان شروع ایجاد این روابط یا تعیین این نقش‌ها ممکن است متفاوت باشد، اما هر چه زودتر اتفاق بیفتد، بهتر است.
تفاوتی ندارد کدام نقش را به استارتاپ خود اضافه کنید، حتماً به بینش شرکت خود پایبند باشید و با منتورها و یا مشاوران خود شفاف و در ارتباط باشید.
“زمان بگذارید و به دنبال افرادی باشید که به دیدگاه شما اهمیت می‌دهند و شما به آن‌ها احترام می‌گذارید. همیشه ارتباطات و انتظارات واضح را حفظ کنید. مطمئن شوید که این یک رابطه سودمند برای همه است، در غیر این صورت، این رابطه پایدار نخواهد بود.”
راجا اسکگ‌لند
چه زمانی باید به دنبال یک منتور باشید؟
استارتاپ‌ها می‌توانند در هر زمانی یک منتور تعیین کنند و منتورها می‌توانند در طول مراحل مختلف شرکت از بنیان‌گذاران حمایت کنند. اما، فرایند یافتن یک منتور باید طبیعی باشد و بنیان‌گذاران استارتاپ می‌توانند از مراحل ابتدایی شرکت، حتی در مرحله ایده، به دنبال او باشند.
اگر هنوز با یک راهنمای بالقوه ارتباط ندارید، بر معرفی خود به افراد جدید و برقراری جلسات مکرر برای تقویت رابطه تمرکز کنید.
“من فکر می‌کنم شما باید یک قدم به عقب بردارید و به این فکر کنید که چه کسی می‌تواند راهنمای من باشد؟ به‌هرحال، اگر در حال حاضر کسی در زندگی شما نیست، من معتقدم که برای این نقش باید با پنج نفر ارزشمند در هفته صحبت کنید: مشتریان، افراد در بازار، سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و غیره. پنج نفر حداقل است. از آنجا به بعد، به دنبال آن‌ها باشید.”
کریگ روزنبرگ
چه زمانی باید به دنبال یک مشاور باشید؟
یک استارتاپ می‌تواند هر زمان که به کمک در یک پروژه خاص یا چالش کسبوکار نیاز داشته‌باشد، با مشاور مشورت کند.
روزنبرگ توضیح می‌دهد که بسیاری از استارتاپ‌ها با جستجوی یک مشاور بازار شروع می‌کنند، اما مشاوران مختلفی وجود دارند که استارتاپ‌ها باید در طول مسیر با آن‌ها مشورت کنند.
“شما می‌خواهید مشاورانی در زمینه فروش، بازاریابی، خدمات مشتری، محصول و غیره داشته باشید که به مرور زمان، کسبوکار شما را درک کنند اما بتوانند تخصص عملکردی خاصی را به کسب‌و‌کارتان بیاورند.”
کریگ روزنبرگ
روزنبرگ همچنین اشاره می‌کند که حتی استارتاپ‌های در مراحل ابتدایی نیز می‌توانند از مشاوران و یک هیئت مشاور بهره‌مند شوند. او در این باره می‌گوید: “این کار به‌سادگی تجربه شما را در مراحل اولیه گسترش می‌دهد.”
چگونه برای کسبوکار خود، منتور پیدا کنیم؟
استارتاپ‌ها می‌توانند به دنبال منتورها باشند، اما این فرآیند معمولاً به‌طور طبیعی اتفاق می‌افتد. دوستان، استادان سابق، همکاران، همکاران سابق و بنیان‌گذاران همگی پتانسیل تبدیل شدن به منتور را دارند.
“یافتن مشاوره واقعاً سخت است. باید با شما متناسب باشد. اما چیزی که می‌گویم این است که افراد باید این را بپذیرند. کسانی را که بر زندگی شما تاثیر گذاشته‌اند شناسایی کنید و آن رابطه را بسازید. یک منتور نمی‌تواند تحمیل شود. این واقعاً باید چیزی باشد که از ایجاد آن رابطه ناشی شود.”
کریگ روزنبرگ
بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها ممکن است با شرکت در برنامه‌های شتابدهنده یا انکوباتور به منتور دست یابند. انکوباتور یا شتابدهنده ممکن است برای مدت زمان برنامه، یک منتور را تعیین کند. یک پیوند قوی می‌تواند منجر به ادامه حمایت منتور از استارتاپ بعد از فارغ‌التحصیلی از برنامه شود.
بنیان‌گذاران می‌توانند منتور را از طریق شرکت در رویدادهای شبکه‌سازی یا صنعتی یا از طریق تعامل با الگوهای خود در رسانه‌های اجتماعی پیدا کنند.
برای یافتن یک منتور، به هر کسی که می‌تواند به عنوان الگو برای استارتاپ عمل کند، فکر کنید و شروع به تقویت آن ارتباط کنید. با گذشت زمان، آن فرد می‌تواند به منبع مشاوره تبدیل شده و به طور طبیعی به یک منتور تبدیل شود.
چگونه برای کسبوکار خود، مشاور پیدا کنیم؟
برای یافتن یک مشاور، فرایندی رسمی‌تر وجود دارد، اگرچه جستجوی کسی برای ارزیابی نقش مشاور تفاوت چندانی با یافتن یک منتور ندارد.
بنیان‌گذاران می‌توانند از همکاران، بنیان‌گذاران همکار و سایر کارشناسان صنعتی که می‌شناسند، برای مصاحبه درباره نقش مشاور استفاده کنند، یا می‌توانند از رویدادهای شبکه‌سازی یا رسانه‌های اجتماعی برای ایجاد ارتباطات جدید استفاده کرده و از حرفه‌ای‌ها بخواهند که به هیئت مشاوران آن‌ها بپیوندند.
به خاطر داشته‌باشید که مشاور، یک قرارداد دارد، بنابراین حتی اگر مشاور بالقوه یک دوست قدیمی یا همکار سابق باشد، باید از یک فرآیند ارزیابی و ورود به سیستم برای ارزیابی مهارت‌های خود و اینکه چگونه می‌توانند به استارتاپ کمک کنند، عبور کند. مشاور باید تجربه و مهارت‌های لازم برای کمک به یک استارتاپ در پروژه، مشکل یا مرحله خاصی از کسبوکار را داشته باشد.
“به دنبال تخصص در صنعت خود باشید و در دستیابی به آنچه که می‌خواهید به دست آورید؛ یک سابقه موفق قوی و هماهنگی با ارزش‌های استارتاپ خود. شیمی و اعتماد کلیدی هستند.”
راجا اسکگ‌لند
پس از ارزیابی، مشاوران باید قرارداد را امضا کرده و به شرکت ملحق شوند.
استارتاپ خود را با داشتن منتور و مشاور توانمند کنید
در نهایت، استارتاپ‌هایی که می‌خواهند بر چالش‌های رایج کسبوکار غلبه کنند، سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار دهند، اعتماد مشتریان را جلب کنند و به‌طور موفقیت‌آمیز رشد کنند، باید هم یک منتور و هم یک مشاور را در کنار کسبوکار خود داشته‌باشند.
از نظر مشاور، بنیان‌گذاران می‌توانند حمایت غیررسمی اما بلندمدت برای طیف وسیعی از نگرانی‌ها، از جمله تعادل بین عوامل شخصی و حرفه‌ای در حین راه‌اندازی یک کسبوکار دریافت کنند.
ایجاد یک هیئت مشاوران کمک‌های خاص‌تری به مشکلات یا پروژه‌های خاص ارائه می‌دهد. این هیئت با افزودن تخصص بیشتر به تیم بنیان‌گذار در حالی که به بودجه کوچک استارتاپ پایبند است، به تقویت تیم کمک می‌کند. علاوه بر غلبه بر موانع استارتاپ، هیئت مشاوران می‌تواند اعتبار و شهرت استارتاپ را نیز افزایش دهد.
بنابراین، بنیان‌گذاران استارتاپ باید هر چه سریع‌تر به دنبال مشاوره باشند و اگر می‌خواهند شانس موفقیت بیشتری داشته باشند، در اوایل تاسیس شرکت به ایجاد یک هیئت مشاور بپردازند.
منبع
