متن زیر را ویکرام جوشی، بنیان‌گذار و مدیر ارشد فناوری در شرکت «pulsd» نوشته است. «pulsd» کسب‌وکاری است که هدفش «دموکراتیزه‌کردن تفریح در شهر نیویورک» است، به این معنی که تلاش می‌کند تفریحات و فعالیت‌های متنوع را در دسترس همه قرار بدهد.
جوشی در این مطلب، تجربه شخصی خود را از بوت‌استرپینگ شرکتش به اشتراک می‌گذارد؛ یعنی ساختن کسب‌وکار بدون جذب سرمایه بیرونی و فقط با استفاده از سرمایه شخصی یا درآمد خود شرکت. او در این نوشته، مزایا و چالش‌های این رویکرد را بررسی می‌کند و برای کارآفرینانی که قصد دارند مسیر مشابهی را در پیش بگیرند، توصیه‌های ارزشمندی ارائه می‌دهد. این متن راهنمایی عملی و برآمده از تجربه است که به شما کمک می‌کند با مدیریت دقیق منابع، حفظ کنترل کامل بر کسب‌وکارتان و تمرکز بر نیازهای مشتری، پایه‌های یک شرکت پایدار و موفق را بگذارید.
من و شریک تجاری‌ام، مَرِزا، تصمیم قاطع گرفتیم که شرکت‌مان را بوتاسترپ کنیم. بوتاسترپ کردن فرایند ساخت یک کسب‌وکار با استفاده از سرمایه شخصی یا درآمد حاصل از خود کسب‌وکار است، به جای اینکه بخواهید از سرمایه‌گذار بیرونی پول و سرمایه بگیرید. این مسیری است که بسیاری از کارآفرینان در پیش می‌گیرند، اغلب به این دلیل که میل دارند کنترل کسب‌وکارشان در دست خودشان باشد و می‌خواهند چشم‌اندازشان را بدون دخالت سرمایه‌گذاران خارجی شکل دهند. گرچه بوتاسترپ کردن یا بوت‌استرپینگ می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، ولی مزایای منحصربه‌فردی هم دارد، از جمله انعطاف‌پذیری مالی، قدرت تصمیم‌گیری بیشتر و فرصت ساخت یک مدل کسب‌وکار پایدار از پایه.
مزایا و چالش‌های بوتاسترپ
بدون سرمایه‌گذاران بیرونی، بنیان‌گذاران استارتاپ کنترل کاملی بر تصمیم‌گیری‌های مهم و جهت‌گیری کسب‌وکار خود دارند. ما در شرکت‌مان دوست داریم خودمان تصمیم بگیریم و سرنوشت‌مان را در دست خودمان داشته باشیم. بوتاسترپ کردن مزایای دیگری هم دارد، از جمله:
حفظ سهام
بوت‌استرپینگ به کارآفرینان اجازه می‌دهد مالکیت کامل شرکت خود را حفظ و از کاهش سهام‌شان جلوگیری کنند.
عملیات چابک
لزوم فعالیت در چارچوب بودجه محدود، اغلب به افزایش کارایی و نوآوری منجر می‌شود. من معتقدم این یکی از دلایل اصلی است که ما توانسته‌ایم کسب‌وکاری پایدار بسازیم، در حالی که بعضی از رقیبان‌مان که موفق شدند پول هنگفتی جذب کنند اکنون دیگر فعال نیستند.
تمرکز بر مشتری
کسب درآمد در مراحل اولیه، باعث می‌شود تمرکز زیادی روی نیازهای مشتری و انطباق محصول با بازار داشته باشید. من طبق تجربه خودم به شما می‌گویم که در جایگاه شرکتی که بوتاسترپ شده، چاره‌ای نداریم جز اینکه بهترین خدمات را به مشتریان‌مان ارائه بدهیم، چون پولی که برای اداره کسب‌وکار لازم است از همین‌جا می‌آید.
چالش‌های بوتاسترپ
منابع محدود
استارتاپ‌های بوتاسترپ شده ممکن است با جریان نقدی محدود دست‌وپنجه نرم کنند، که فرصت‌های رشد را محدود می‌کند. برای نمونه، حتی وقتی تبلیغات‌مان اثر و نتیجه فوق‌العاده‌ای دارد، باز هم ناچاریم بودجه تبلیغات را کنترل کنیم.
افزایش ریسک
در استارتاپ‌هایی که بوتاسترپ می‌شوند کارآفرینان کل بار مالی را به دوش می‌کشند که می‌تواند استرس‌زا و پرخطر باشد.
رشد کندتر
بدون سرمایه بیرونی، رشد سریع دشوارتر است و ناچارید از مسیرهایی پیش بروید که به سرعت رشد کمتر منتهی می‌شوند.
چطور استارتاپ‌مان رو بوتاسترپ کنیم؟
اگر به بوت‌استرپینگ شرکت‌تان فکر می‌کنید، اولین توصیه‌ام این است که با یک طرح کسب‌وکار قابل‌اطمینان شروع کنید. طرح کسب‌وکار خوب برای هر استارتاپی حیاتی است، ولی برای بوت‌استرپینگ اهمیت دوچندان دارد. این طرح باید مدل کسب‌وکار، بازار هدف، تحلیل رقیبان و پیش‌بینی‌های مالی شما را روشن و مشخص کند. اگر چنین نقشه راه شفافی را در دست داشته باشید، می‌توانید تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرید و منابع را به شکل مؤثرتری تخصیص بدهید.
در ادامه، ۹ توصیه دیگر برای موفقیت در این مسیر آورده‌ایم:
۱. ایده‌تان را اعتبارسنجی کنید.
قبل از اینکه زمان و پول زیادی را صرف کنید، ایده کسب‌وکارتان را اعتبارسنجی کنید. تحقیقات بازار انجام بدهید، از مشتریان بالقوه بازخورد بگیرید و برای آزمایش ایده‌ای که دارید یک «MVP» یا «محصول حداقلی قابل‌قبول» بسازید. با این اعتبارسنجی، مطمئن می‌شوید که برای محصول یا خدمت شما تقاضا وجود دارد و ریسک شکست را کاهش می‌یابد.
۲. هزینه‌های اولیه را پایین نگه دارید.
برای حداکثرسازی شانس موفقیت، هزینه‌های شروع کار را به حداقل برسانید. به این موارد فکر کنید:
فضای اداری: از اجاره فضاهای اداری گران‌قیمت پرهیز کنید و به جای آن در خانه کار کنید یا سراغ فضاهای کار اشتراکی بروید. ما ابتدا کارمان را از آپارتمان مَرِزا شروع کردیم. بعد، به گوشه‌ای از دفتر یکی از دوستان‌مان رفتیم. در نهایت، زمانی که سودمان به ما اجازه داد، فضای اداری اختصاصی برای خودمان دست‌وپا کردیم.
فریلنسرها: برای صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط حقوق کارکنان، می‌توانید به جای کارمندان تمام‌وقت، از فریلنسرها کمک بگیرید. سپس، همراه با رشد کسب‌وکار، کارها را به داخل شرکت منتقل کنید.
ابزارهای متن‌باز: برای حسابداری، مدیریت پروژه و بازاریابی، از راه‌حل‌های نرم‌افزاری رایگان یا ارزان استفاده کنید. طبق تجربه خودم، در شروع کار می‌توانید فقط از ابزارهای رایگان و متن‌باز استفاده کنید. با افزایش سود، به ارزیابی مزایای محصولات پولی بپردازید.
۳. روی کسب درآمد تمرکز کنید.
توصیه می‌کنم فعالیت‌هایی را که در مراحل اولیه درآمدزایی هستند در اولویت قرار بدهید. فروش باید در خط مقدم استراتژی شما باشد و باید در نقش‌های مختلفی ظاهر شوید، از جمله بازاریابی، فروش و خدمات مشتری. در ادامه چند راه برای افزایش درآمد آورده شده:
پیش‌سفارش: در صورت امکان، محصول‌تان را پیش‌فروش کنید تا قبل از عرضه کامل، بودجه لازم تأمین شود.
مدل‌های اشتراکی: خدمات اشتراکی می‌تواند جریان درآمدی تکرارشونده ایجاد کند و به ثبات جریان نقدی یاری برساند.
رسانه‌های اجتماعی: برای بازاریابی از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید. با این کار نیازی هم به به بودجه‌های تبلیغاتی هنگفت نخواهید داشت.
۴. امور مالی خود را عاقلانه مدیریت کنید.
برای استارتاپ‌های بوت‌استرپ‌شده، جریان نقدی حیاتی است. روی این موارد تمرکز کنید:
بودجه‌بندی: بودجه‌بندی به این معنا نیست که هزینه‌های مفید را حذف کنید. برای نمونه، برای ما مهم است که یخچال پر از خوراکی باشد و سر موقع ناهار داشته باشیم. ما فقط با درنظرگرفتن این دو مورد است که بودجه‌مان را می‌بندیم.
هزینه‌ها: برای پیگیری لحظه‌ای هزینه‌ها و درآمدها، از نرم‌افزارهای حسابداری استفاده کنید.
جداسازی امور مالی کسب‌وکار و شخصی: امور مالی کسب‌وکار و هزینه‌های شخصی را در حساب‌های جداگانه نگهداری کنید تا مدیریت حساب‌ها ساده‌تر شود.
۵. سود را مجددا سرمایه‌گذاری کنید.
سرمایه‌گذاری مجدد، چه در خط تولید چه افزایش بازاریابی و چه برای استخدام نیروی جدید، می‌تواند روند رشد و توسعه شرکت را بهبود ببخشد. روی بخش‌هایی تمرکز کنید که سرمایه‌گذاری در آن‌ها بیشترین بازده را دارد. در شرکت ما، بیشتر ــ اگر نگوییم تمام ــ منابع‌مان را به بازاریابی آنلاین اختصاص می‌دهیم، چون نظارت بر کمپین‌های آنلاین آسان‌تر است و اگر این کمپین‌ها عملکرد خوبی نداشته باشند، به‌راحتی می‌توانیم تغییرشان بدهیم.
۶. یک شبکه قوی بسازید.
در رویدادهای صنعت خودتان شرکت کنید، به انجمن‌های آنلاین بپیوندید و با سایر کارآفرینان و مشتریان بالقوه تعامل داشته باشید. ایجاد روابط می‌تواند به مشارکت‌های ارزشمند، فرصت‌های مربی‌گری و حتی جذب مشتریان بالقوه منجر شود.
۷. از بازخورد استقبال کنید و محصول‌تان را بهبود بدهید
محصول یا خدمت اولیه ممکن است کامل نباشد و این ایرادی هم ندارد. بهبود مداوم بر اساس بازخورد کاربران می‌تواند به محصولات بهتر و افزایش رضایت مشتری منجر شود.
۸. منابع تأمین مالی جایگزین را بررسی کنید.
در حالی که بوت‌استرپینگ بر تأمین مالی از بودجه شخصی متمرکز است، ممکن است با رشد کسب‌وکارتان بخواهید به منابع تأمین مالی جایگزین هم فکر کنید. ما هنوز به هیچ‌کدام از این منابع نیاز پیدا نکرده‌ایم، ولی در ادامه چند گزینه را معرفی می‌کنم:
تأمین مالی جمعی یا «Crowdfunding»: پلتفرم‌هایی مانند کیک‌استارتر یا ایندیگوگو به شما کمک می‌کنند تا از طریق شبکه‌ای از سرمایه‌گذاران، بودجه جذب کنید.
کمک‌های مالی یا «Grants»: به دنبال کمک‌های مالی‌ای باشید که به‌طور خاص برای استارتاپ‌های حوزه شما طراحی شده‌اند.
دوستان و خانواده: با اینکه ممکن است پرخطر باشد، وام‌گرفتن یا جذب سرمایه از دوستان و خانواده در زمان‌های حساس می‌توان شریانی حیاتی برای شرکت شما باشد.
۹. چشم‌انداز بلندمدت داشته باشید.
بوت‌استرپینگ به صبر و انعطاف‌پذیری نیاز دارد. پس به جای اینکه دنبال رشد سریع باشید، روی ساخت یک مدل کسب‌وکار پایدار تمرکز کنید. چشم‌انداز بلندمدت در ذهن داشته باشید و از شکست در کوتاه‌مدت دل‌سرد نشوید.
بوت‌استرپینگ می‌تواند تجربه‌ای فوق‌العاده ارزشمند باشد و به شما امکان می‌دهد کسب‌وکاری بسازید که منعکس‌کننده چشم‌انداز و ارزش‌های شماست. این مسیر را با شور و اشتیاق طی کنید، از تجربه‌هایتان درس بگیرید و به یاد داشته باشید که بسیاری از کارآفرینان موفق سفر خود را با منابع محدود اما با عزمی راسخ و خلاقیت فراوان آغاز کرده‌اند.
