توسعه هوش مصنوعی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت برای بقا و پیشرفت در دنیای امروز است.
قائم مقام مدیرعامل شتابدهنده تریگ‌آپ با تاکید بر اینکه دولت و حاکمیت باید نگاه متفاوت‌تری نسبت به بحث نوآوری داشته باشند، گفت: اگر دولت و حاکمیت قصد دارد در انقلاب صنعتی و هوش‌مصنوعی نسبت به سایر کشورهای پیشرو عقب‌تر باقی نمانیم باید همراهی کامل از جنس رگولاتوری، حمایتی و سرمایه‌گذاری داشته باشد.
مهدی اسکویی، دانش آموخته MBA سازمان مدیریت صنعتی و قائم مقام مدیرعامل شتابدهنده تریگ‌آپ در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تکانه درباره عمده فعالیت‌ها و حمایت‌های این شتابدهنده از تیم‌ها و استارتاپ‌ها گفت: شتابدهنده تریگ‌آپ یک شتابدهنده ده ساله و یکی از قدیمی‌ترین شتابدهندههای ایران است که سال 1393 با هدف حمایت از استارتاپ‌ها و جوانان با انگیزه اکوسیستم کارآفرینی از دل مرکز نوآوری فناپ تاسیس شد. آن زمان حوزه تخصصی این شتابدهنده پیرامون مباحث سرمایه‌گذاری، حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بود. از سال 1396 نیز فعالیتش را با شرکت شناسا (یکی از نخستین شرکت‌های سرمایه گذاری خطرپذیر کشور) ادامه می‌دهد.
وی افزود: این همکاری باعث شده تا زنجیره ارزش کاملی در مجموعه شناسا از پیش شتابدهی تاPre IPO(پیش فروش عرضه اولیه) ایجاد شود؛ اکنون بحث سرمایه‌گذاری، سرویس‌دهی به استارتاپ‌ها و کسبوکارهای نوپا و نوآور رخ می‌دهد. بخش سرمایه‌گذاری و ارائه سرویس به کسب و کارهای لایه early stage (مراحل بلوغ اولیه) گروه شناسا شامل پیش شتابدهی، شتابدهی و میکرو وی‌سی است. وظیفه این بخش برعهده شتابدهنده تریگ‌آپ است.
وی تصریح کرد: دو خدمت اصلی که ما در این بخش به کسبوکارهای نوپا و نوآور ارائه می‌دهیم شامل بحث سرمایه‌گذاری و راهبری است. بحث سرمایه‌گذاری در دو سطح شتابدهی و میکرو وی‌سی اتفاق می‌افتد. در سطح شتابدهی مخاطبان‌مان شامل تیم‌های تازه تاسیسی است که ایده و مدل کسب‌و‌کارشان در مرحله اعتبارسنجی و اولیه به سر می‌برد و محصولاتشان نیز در مسیر رسیدن به MVP قرار دارد و هنوز وارد بازار نشده‌اند.
وی اظهارکرد: در این سطح به تیم‌ها سرویس‌هایی مانند سرمایه‌گذاری تا سقف یک و نیم میلیارد تومان ارائه می‌دهیم. سرمایه‌گذاری نقدی، راهبری، منتورینگ، فضای کار اشتراکی و کمک به جذب سرمایه راند بعد از دیگر خدمات و سرویس‌هایی است که در اختیار تیم‌ها قرار می‌دهیم.
وی یادآورشد: سطح میکرو وی‌سی نیز ویژه کسبوکارهای رشد یافته است. در این سطح به تیم‌های کامل و بالغی که ایده و مدل کسب‌و‌کارشان معتبر شده‌است و ورود به بازار اولیه را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند، سرویس‌هایی مانند سرمایه‌گذاری تا سقف 6 میلیارد تومان، راهبری و کمک به جذب سرمایه راند بعد ارائه می‌دهیم. مدل مشارکت این شتابدهنده در همه لایه‌های سرمایه‌گذاری نیز بحث سهام‌داری(مشارکت در تاسیس یک شرکت) است.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این سرویس‌های اصلی، بستر شتابدهی آنلاینی نیز به نام« تریگیت» در سال 1401 به وجود آوردهایم. در این بستر، خدمات و سرویس‌هایی که برای تیم‌های این شتابدهنده در تهران ارائه می‌شود در اختیار سایر تیم‌های مراکز نوآوری کشور نیز قرار می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری در حوزه‌های هوش مصنوعی و فین‌تک
اسکویی به میزان سرمایه‌گذاری و خروج موفق تیم‌ها اشاره کرد و گفت: یکی از وظایف اصلی شتاب‌دهنده‌ها این است که تیم‌ها ورود موفقی به بازار داشته‌باشند و برای توسعه بازار نیز سرمایه‌گذاران را برای راند بعدی ترغیب کند. این شتابدهنده نیز در راستای تحقق این امر از سال 1393 تاکنون 71 سرمایه‌گذاری در لایه شتابدهی و میکرو وی‌سی داشته که از این میزان 45 درصد تیم‌ها هنوز پابرجا هستند. تاکنون 28 تیم از 71 تیم نیز موفق شده‌اند سرمایه راند بعد خودشان را جذب کنند.
قائم مقام مدیرعامل شتابدهنده تریگ‌آپ افزود: تا پایان سال گذشته حدود 60 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام داده‌ایم. امسال هم برنامه ویژهای داریم و بودجه‌ای قابل ملاحظه نیز برای بحث سرمایه‌گذاری و خدمات‌رسانی به کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها در نظر گرفته‌ایم.
وی در پاسخ به این سوال که این بودجه صرف چه حوزه‌هایی می‌شود، گفت: تریگ‌آپ از سال 96 تبدیل به شتابدهنده عمومی شده‌است و یک سری اولویت‌هایی برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مانند هوش‌مصنوعی و هوشمندسازی صنایع، امنیت غذایی، فین‌تک( فناوری‌های مالی)، لجستیک، سلامت دیجیتال، فناوری اطلاعات و ارتباطات، انرژی و معدن دارد. این حوزه‌ها را به گونه‌ای انتخاب کرده‌ایم که بتوانیم علاوه بر سرمایه نقدی، پول هوشمند را نیز در اختیار تیم‌ها قرار دهیم.
وی به واکاویی بیشتر این مساله پرداخت و گفت: این شتابدهنده به دلیل اینکه از دل گروه مالی پاسارگاد بیرون آمده است در حوزه پیرامون فناوری اطلاعات و ارتباطات، انرژی، معدن و امینت غذایی متخصصان لازم را جذب می‌کند از این‌رو در حوزه‌هایی که تخصص نداریم از متخصصان این مجموعهها از قبیل فناپ، گسترش انرژی پاسارگاد و میدکو نیز کمک می‌گیریم؛ سعی می‌کنیم تیم‌هایی که به سمت ما می‌آیند را با نظر این متخصصان و بازاری که آنها در اختیار دارند، راهبری و هدایت کنیم تا خروجی بهتری داشته باشند.
وی یادآورشد: علاوه بر این، در حوزه صنعت ساختمان و تکنولوژی راه نیز با هلدینگ کیسون مشارکت داشته‌ایم و نهاد مشترکی نیز با این بازیگر بزرگ صنعت ساختمان تاسیس کرده‌ایم و اکنون طرح‌های حوزه ساختمان را در دل این نهاد مشترک بررسی می‌کنیم.
افزایش بهره‌وری صنایع با ورود به حوزه هوش مصنوعی
اسکویی به اهمیت توسعه هوش مصنوعی و سرمایه‌گذاری این حوزه پرداخت و گفت: هوش مصنوعی از جمله حوزه‌های ترند دنیا محسوب می‌شود؛ حوزه‌ای که ابزاری برای بحث نوآوری و افزایش بهره‌وری در همه صنایع قلمداد می‌شود. سال گذشته یکی از بهترین تیم‌های این شتابدهنده به بحث هوش‌مصنوعی و هوشمندسازی صنایع ورود پیدا کرد؛ این تیم به منظور افزایش بهره‌وری صنایع و در زمینه کنترل کیفیت و مانتورینگ خط تولید، سرویس‌های نرم افزاری و سخت افزاری ارائه می‌دهد.
وی افزود: طی یک دهه اخیر نیز مخصوصا سال گذشته با ترند شدن این موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی انجام داده‌ایم. به عنوان مثال در بحث استفاده از هوش مصنوعی به مباحث سلامت دیجیتال و تشخیص ضایعات پوستی با کمک هوش مصنوعی ورود پیدا کردیم. یکی از استارتاپ‌های این مجموعه نیز در زمینه تحقیقات بازار، بیگ دیتاها و پردازش آنها فعالیت دارد و از ابزارهای هوش مصنوعی بهره می‌گیرد. همزمان با ترند شدن بحث ChatGPT و LLMها(مدلهای زبانی بزرگ) بر روی چند کسب‌وکار نیز سرمایه‌گذاری کردیم که برخی از آنها با شکست و برخی دیگر با موفقیت همراه شدند.
وی بیان کرد: با یکی از مجموعه‌های سرمایه پذیر شناسا نیز در حوزه هوش مصنوعی مشارکت و همکاری می‌کنیم. این مجموعه پارتنر تخصصی ما در هوش مصنوعی است. محصولاتی نیز تولید و ارائه کرده اند که مهمترین آنها نرم افزار زیگپ است.
هیچ آینده‌ای بدون هوش مصنوعی متصور نمی شود
قائم مقام مدیرعامل شتابدهنده تریگ‌آپ به چالش‌های پیش روی استارتاپ‌های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد و در این خصوص به خبرنگار تکانه گفت: اکنون بحث تیم سازی مهمترین چالشی است که اغلب تیم‌ها با آن دست و پنجه نرم میکنند و به تبع آن شتابدهنده تریگ‌آپ نیز با آن مواجه است؛ بحث تیم سازی و جمع کردن تیم خوب کار بسیار سخت و دشواری است زیرا هزینه فرصت آدمها با توجه به شرایط عمومی اقتصاد کشور، بسیار افزایش پیدا کرده‌است.
وی افزود: انتخاب اینکه یک فرد کار آفرین باشد یا زندگی کارمندی را برگزیند یا مهاجرت کند، به عنوان معضل جدی این حوزه محسوب می‌شود. اکنون در هر تیمی که سرمایه‌گذاری می‌کنیم یا در هر تیمی که نزد ما می‌آیند چند نفر نیروی با انگیزه و با استعداد وجود دارد اما برای رشد و توسعه روند کاری‌شان نیازمند جذب نیروهای انسانی هستند؛ مساله‌ای که اکنون دچار چالش هستیم.
وی عنوان کرد: درآمدی که فرد در فضای کارآفرینی کسب می‌کند حتی قابل مقایسه با حقوق کارمندی نیست. هرچند این افراد سهامدار نیز هستند. این مساله باعث شده هزینه فرصت کارآفرین بالاتر برود و تیم پیدا کردن و تیم سازی سخت شود. مشخصا این مساله در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات شدیدتر است و به همین دلیل شروع کردن قوی کار با تیم خوب و حرفهای بسیار سختتر می‌شود.
وی گفت: امروزه در حوزه فناوری اطلاعات به خصوص حوزه هوش مصنوعی همه دنیا با بحث جمع آوری دیتا مشکل دارند اما این مشکل در ایران شدیدتر است. اکنون در برخی از حوزه‌ها بحث دیتاها را نداریم. برخی از داده‌ها نیز خارجی است و در نتیجه امکان دارد خروجی خیلی دقیقی برای مسائل داخلی کشور به خصوص در فضای سلامت نداشته باشیم.
وی یادآورشد: رگولاتور از دیگر چالش‌های این حوزه است. در حوزه سلامت بحث رگولاتوری باعث می‌شود کسب‌وکارها با چالش فراوانی مواجه شوند.
اسکویی در پاسخ به این سوال که دولت و مسئولان برای رفع این چالش‌ها چه تدابیری بیندیشند، گفت: یکی از بهترین کارهایی که میتوانند انجام دهند این است که هیچ کاری نکنند. دولت و حاکمیت باید در مقام نظارت و قانون‌گذاری باقی بماند یعنی نگاه متفاوت‌تری نسبت به بحث نوآوری داشته‌باشد.
وی افزود: اکنون بحث انقلاب صنعتی چهارم در دنیا مطرح است. ما در سه انقلاب صنعتی قبلی عقب مانده‌ایم و اگر از این انقلاب صنعتی نیز عقب بمانیم_که عقب مانده‌ایم_ فاصله زیادی در بحث تکنولوژی صنایع با سایر کشورها خواهیم داشت. اگر نگاه حاکمیت این است که بخواهد از این فرصت استفاده کند باید همراهی کامل از جنس رگولاتوری و حمایتی و سرمایه‌گذاری داشته‌باشد.
وی اظهارکرد: متاسفانه چندی پیش اتفاقی رخ داد و بودجه هوش مصنوعی در کشور تقلیل پیدا کرد. این مساله پیام بدی برای فعالان این حوزه در بحث نوآوری داشت. آینده‌ای که ما متصور هستیم جدا از هوش مصنوعی نیست و این اتفاق باعث شد امید فعالان این حوزه کم شود.
امید؛ رمز بقای کسب‌وکارها
قائم‌مقام مدیرعامل شتابدهنده تریگ‌آپ در پاسخ به این سوال که در بقای هر زیست بوم چه عواملی نقش دارند، گفت: موضوع اول چندان ساختاری نیست. بحث امید بقای هر استارتاپ، کسب‌وکار و زیست بومی را تضمین می‌کند. هر کسب‌وکار، هلدینگ و استارتاپ و زیست بوم موفقی که امروز مشاهده می‌کنیم مرهون تلاش انسان‌هایی بوده که هیچ وقت ناامید نشده‌اند. هیچ وقت کارشان را رها نکرده‌اند. تا لحظه آخر برای آرمان‌ها و اهدافشان جنگیده‌اند. در این بین برخی توانسته‌اند به اهداف خود برسند و ضمن اینکه خودشان منفعت برده‌اند به ملت یا جامعه نیز نفع رسانده‌اند.
اسکویی افزود: زیست بوم نوآوری در صورتی زنده می‌ماند که چرخش بچرخد. چرخه زیست بوم نوآوری ایران متفاوت از چرخه نوآوری سایر کشورها نیست. شاید جزئیات متفاوتی داشته‌باشد اما کلیات آن ثابت است. در کلیات، یکی از بازیگران این زیست بوم دانشگاه‌ها و استعدادها هستند. دانشگاه باید زاینده استعدادها باشد. ما با حضور در دانشگاه‌ها سعی کرده‌ایم آتش امید را در میان جوانان کشور زنده نگه داریم اما متاسفانه بحث مهاجرت دانشجویان بسیار مطرح است. بحث کارآفرینی نیز چندان برای دانشگاه‌ها جذاب نیست. این مساله زنگ خطری برای کشور محسوب می‌شود زیرا دانشگاه به عنوان ورودی این اکوسیستم باید زاینده استعدادهای کشور باشد.
وی ادامه داد: بحث دیگر سرمایه‌گذاری است که شتاب‌دهنده‌ها نیز در این بحث قرار می‌گیرند. اکنون ریسک سرمایه‌گذاری استارتاپ‌ها بسیار بالاست و بسیاری از سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری در این بخش دست کشیده‌اند. کسانی هم که اکنون حضور دارند بیشتر در فضای CVC (سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی) و استفاده از اعتبارهای مالیاتی برای شرکت‌های بسیار بالغ‌تر مشارکت دارند. در حال حاضر جای سرمایه‌گذاری خطرپذیر در لایه early stage احساس می‌شود.
وی گفت: از سوی دیگر بخش صنعت نیز اکنون با چالش‌های جدی و اولیه‌ای مانند بحث‌های ناترازی، سرمایه در گردش و نقدینگی مواجه است. اولویت صنعت در وهله نخست رفع کردن این چالش‌ها تا ورود به بحث نوآوری است. همچنین به دلیل اینکه اقتصاد بسته‌ای در صنایع وجود دارد، نوآوری به صنایع راهی پیدا نکرده است.
وی تاکید کرد: نوآوری در صنعت می‌تواند دو آورده به همراه داشته‌باشد. یک حل چالش‌های زنجیره ارزش آن صنعت و دوم ایجاد مزیت رقابتی برای آن صنعت، شرکت و کارخانه است. بحث حل چالش‌های زنجیره ارزش به دلیل اینکه صنعت در چالش‌های ابتدایی به سر می‌برد، عملی نشده است. در بحث مزیت رقابتی هم وقتی اقتصاد صنایع بسته باشد، نوآوری جذابیت ندارد.
وی افزود: در پایان نیز بار دیگر بحث حاکمیت و سیاست‌گذاری‌های آن مطرح است. در مجموع این زیست بوم زمانی می‌تواند کار کند که تک به تک این اجزا از دانشگاه تا سرمایه‌گذار و صنعت وضع‌شان بهبود پیدا کند تا بتوانند در بحث زایش نوآوری، حمایت از نوآوری و مصرف نوآوری فعالیت داشته باشند، همگی این اجزا باید کار کنند تا این اکوسیستم باقی بماند.
