انواع کسب و کارهای مختلف بلافاصله بعد از راه‌اندازی و همچنین در مراحل بعدی کار، نیاز به ابزارهای استراتژیک خاصی دارند تا بتوانند از چالش‌های پیش رو عبور کرده و محصول یا خدمات خود را با بالاترین سطح کیفیت ارائه دهند. بوم مدل کسب و کار یکی از کاربردی‌ترین موارد در این زمینه بوده که به عنوان الگوی موفقیت تیم هم شناخته می‌شود. مدیریت کسب و کار یک مسیر پرچالش و پیچیده بوده که بدون داشتن آگاهی طی کردن آن می‌تواند سخت باشد. در بخش‌های بعدی با ما همراه باشید تا توضیحات بیشتری درباره کاربردهای بوم مدل کسب و کار در انواع صنایع مختلف ارائه دهیم.
بوم مدل کسب و کار چیست؟
در ساده‌ترین حالت ممکن بوم مدل کسب و کار را می‌توانیم نقشه راهی در نظر بگیریم که شما را به سمت موفقیت سوق داده و از بیراهه رفتن جلوگیری می‌کند. بوم مدل کسب و کار همان پلنی است که بیزینس‌های مختلف برای پول درآوردن در نظر دارند و از آن استفاده می‌کنند. از این رو آن را می‌توانیم به عنوان یک ابزار فوق‌العاده استراتژیک در نظر بگیریم که به کارفرما در روند مدیریت کمک می‌کنند. از این طریق می‌توان انواع ایده‌ها و مفاهیم و حتی چالش‌های پیش رو پیش‌بینی کنیم و به ارزیابی آن‌ها بپردازیم. بوم مدل یک سند تک‌برگ 9 بخشی است که عناصر مختلفی را در خود جای داده است. در واقع هر آنچه در روند موفقیت نیاز دارید، به صورت کامل در آن جای دارد.
کاربردهای بوم مدل کسب و کار
همان‌طور که اشاره کردیم، بوم مدل کسب و کار می‌تواند نقش فوق‌العاده کلیدی در روند موفقیت استارتاپ‌ها داشته باشد. همین امر باعث شده تا کاربردهای مختلفی برای این ابزار در نظر گرفته شود. در این بخش قصد داریم به چند نمونه از اصلی‌ترین کاربردهایی که در اغلب مواقع تعریف می‌شود، بپردازیم. با شناخت این کاربردها شما می‌توانید استفاده بهینه‌ای از این ابزار داشته باشید.
بخش بندی مشتریان
یکی از بخش‌های اصلی بوم مدل کسب و کار، مربوط به مشتریان است. از این رو می‌توانیم بخش‌بندی مشتریان را به عنوان یکی از مهم‌ترین کاربردهای آن در نظر بگیریم. با کمک این ابزار می‌توانید مشتریان هدف خود را مشخص کنید. با شناخت افرادی که معمولا به خدمات و محصولات شما نیاز دارند، شما می‌توانید به صورت مستقیم و بدون اتلاف وقت به سراغ آن‌ها بروید. سرمایه‌گذاری‌های مربوط به بازاریابی را بر روی این افراد انجام دهید تا نتیجه مطلوبی به دست آورید.
جذب سرمایه گذار
همه کسب و کارها در ابتدای فعالیت خود، ارائه محصولات جدید و همچنین روبرو شدن با چالش‌های مختلف، نیاز به سرمایه دارند. این موضوع در اغلب صنایع امری عادی تلقی می‌شود و باید به آن پاسخ دهیم. یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین کاربردهای بوم مدل کسب و کار را می‌توانیم جذب سرمایه‌گذار در نظر بگیریم. شما با کمک بوم مدل می‌توانید ایده‌ها و اقدامات آتی خود را به سرمایه‌گذاران نمایش دهید. از این رو استفاده از بوم مدل را می‌توانیم به عنوان یک تکنیک فوق‌العاده کاربردی و مناسب برای جلب توجه سرمایه‌گذاران بدانیم. در این حالت سرمایه‌گذاران بیشتر ترغیب می‌شوند که سرمایه خود را در مجموعه شما به گردش درآورند. با کمک این روش شما می‌توانید سرمایه و منابع مورد نیاز خود را تامین کرده و از چالش‌های پیش رو با موفقیت عبور کنید.
پیش بینی میزان سود و درآمد
مشخص کردن میزان سود و درآمد یکی از فاکتورهای مهم و اساسی برای کسب و کارها محسوب می‌شود. شما به عنوان مالک استارتاپ و مدیر پروژه، باید اطلاعات کاملی درباره وضعیت مالی و سود حاصل از ارائه محصولات و خدمات داشته باشید. با کمک بوم مدل کسب و کار، می‌توانید به بررسی مقدار سود و درآمد بپردازید. تخمین سود و درآمد با کمک این سند یک برگی، با دقت بالایی انجام می‌شود. با کمک تحلیل این مجموعه اطلاعات، شما می‌توانید درباره اینکه در ادامه فعالیت چه تعداد مشتری خواهید داشت و از طریق آن‌ها به چه مقدار سودی خواهید رسید، آگاهی کاملی داشته باشید. این موضوع می‌تواند تا حد زیادی میزان ریسک و خطرات آتی در ادامه راه را برای شما کمتر کند تا راحت‌تر به سمت موفقیت گام بردارید.
نظارت کامل بر کارکنان
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی به این موضوع اشاره کردیم، بوم مدل کسب و کار به عنوان یک نقشه راه برای موفقیت شناخته می‌شود. یکی از بخش‌های 9 گانه این نقشه، مربوط به کارکنان است. از این رو با تحلیل مجموعه اطلاعات موجود در آن، شما می‌توانید تمرکز فوق‌العاده‌ای بر روی کارکنان خود داشته باشید. تمرکز بر روی عملکرد کارکنان و تحلیل اقدامات آن‌ها در طولانی‌مدت، بازدهی فعالیت کارکنان را به میزان چشمگیری افزایش می‌دهد. از این طریق شما می‌توانید درباره ایرادات و هرگونه مشکلات در چرخه تولید هم اطلاعات کاملی به دست آورید. آگاهی درباره این موضوعات تا حد زیادی در برطرف کردن آن‌ها کمک‌کننده بوده و باعث می‌شود بر اساس پلن برنامه‌ریزی شده پیش بروید.
ایجاد تغییر در مسیر
بوم مدل کسب و کار را به عنوان نقشه مسیر موفقیت در نظر گرفتیم که در روند تصویرسازی موفقیت هم تا حد زیادی اثرگذار خواهد بود. از این رو اگر در روند تصویرسازی برای موفقیت، شاهد هرگونه مشکل و یا چالش باشید، می‌توانید پیش از روبرو شدن با آن اقدامات لازم را انجام دهید. بوم مدل کسب و کار بسیار انعطاف‌پذیر بوده و شما می‌توانید هرگونه تغییراتی را در آن پیاده‌سازی کنید. از این رو با اعمال تغییرات شما می‌توانید هرگونه مشکلی را در روند کار برطرف کنید. شناخت مشکلات پیش از روبه رو شدن با آن‌ها می‌تواند تا حد زیادی در موفقیت شما اثرگذار باشد و نتایج را به نفعتان تغییر دهید.
کاهش ریسک
همه کسب و کارها در بازه‌های زمانی مختلف ممکن است دچار مشکلات مختلفی شوند. به عبارتی خطر شکست در انواع کسب و کارها وجود دارد؛ اما برای مقابله با آن‌ها باید بتوانید ریسک‌های موجود در ادامه مسیر را شناسایی کنید. شناخت ریسک‌ها و خطرات با کمک بوم مدل کسب و کار امکان‌پذیر خواهد بود. از این رو پیش از روبرو شدن با این موارد شما می‌توانید راهکارهای مناسبی را برای پشت سر گذاشتن آن‌ها ارائه دهید. از این رو میزان ریسک‌های احتمالی در ادامه فعالیت به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. پس می‌توانید فعالیتتان را در شرایط به مراتب امن‌تری ادامه دهید.
ارتباط با مشتریان
از دیگر کاربردهای فوق‌العاده‌ای که می‌توانیم برای بوم مدل کسب و کار در صنعت در نظر بگیریم، می‌توانیم به ارتباط با مشتریان اشاره کنیم. یکی از خانه‌های این سند 9 برگی به صورت اختصاصی مربوط به ارتباط با مشتریان است. استارتاپ ها و کسب و کارهای مختلف باید درباره کانال‌هایی که قصد دارند با مشتریان خود در ارتباط باشند شفاف سازی کنند. این کانال‌ها باید به صورت پویا فعال باشند و تا این ارتباط تحت هیچ شرایطی قطع نشود. کانال‌های شخصی، وب‌سایت، صفحات مختلف در شبکه‌های اجتماعی و همچنین کانال‌های فروش شراکتی مانند دیجی کالا، از جمله اصلی‌ترین موارد در این زمینه محسوب می‌شوند. با کمک بوم مدل کسب و کار، شما می‌توانید بهترین بستر را برای ارتباط با مشتریان فراهم کنید.
تمرکز بوم مدل کسب و کارها
در راستای آشنایی با کاربردهای بوم مدل کسب و کار، لازم است تا با تمرکز اصلی این ابزار استراتژیک هم آشنا شویم. اگر بخواهیم با در نظر گرفتن بخش‌های مختلف این ابزار اصلی‌ترین نقاط تمرکز آن را در نظر بگیریم، می‌توانیم به مشتریان و عملکرد اصلی کسب و کار اشاره کنیم. در واقع بوم مدل به دو عنصر اصلی تولید و فروش تمرکز دارد که پایه‌های اصلی استارتاپ ها و کسب و کارهای مختلف را تشکیل می‌دهند. قسمت تولید و عملکرد محصول در زمان ارائه، تا حد زیادی به شما وابسته بوده و می‌توانید چارچوب‌بندی مناسبی برای آن تعریف کنید. مدیران پروژه هستند که باید تصمیم بگیرند چه محصولی و به چه صورتی و همچنین با چه هدفی تولید شود.
قسمت دوم تمرکز این ابزار بر روی مشتریان بوده که قاعدتا به شما وابسته نیست. این قسمت به بازار هدف شما مربوط است. بازار محصولات بوده که مشخص می‌کند شما می‌توانید چه اندازه فروش داشته باشید و توجه مشتریان را به سمت خود جلب کنید. ادغام کردن فروش و تولید محصولات و یا برنامه‌ریزی خدمات توسط بوم مدل، می‌تواند یک چرخه فوق‌العاده سازنده برای شما ایجاد کند. در صورتی که این چرخه را به بهترین نحو ممکن برنامه‌ریزی کنید، روند درآمدزایی و کسب سود برای شما بدون کمترین اختلال و مشکل طی می‌شود.
مزایای استفاده از بوم مدل کسب و کار
همان طور که اشاره کردیم بوم مدل کسب و کار بر روی دو عنصر کلیدی در موفقیت استارتاپ های مختلف متمرکز بوده و کاربردهای بسیار زیادی در انواع صنایع دارد. از این رو می‌توانیم ادعا کنیم که استفاده از آن مزایای بسیار زیادی دارد که شما به راحتی می‌توانید از آن‌ها بهره‌مند شوید. از جمله مزایای استفاده از این ابزار و تحلیل بخش‌های مختلف آن، باید به گزینه‌های زیر اشاره کنیم:
- ساده و قابل فهم
- متمرکز بر روی اهداف
- انعطاف‌پذیر و قابل تغییر
- مشتری مداری
- روان و درک شدنی
- نمایانگر ارتباطات
سخن پایانی
بوم مدل کسب و کار را می‌توانیم به عنوان یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای استراتژیک بدانیم که در کسب و کارهای نوین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سند تک‌برگ 9 بخشی، به صورت کاملا هوشمندانه طراحی شده است. در هر بخش به مواردی مختلفی اشاره شده تا با تحلیل اطلاعات موجود، تیم پروژه بتواند بهترین نتیجه ممکن را دریافت کرده و به مدیریت ریسک بپردازد. در قسمت‌های قبلی به صورت کلی به تعریف ساده این سند و همچنین اصلی‌ترین کاربردهای آن پرداختیم. دانستیم که این بوم بر روی چه عواملی متمرکز است. همچنین مزایای استفاده از آن برای انواع کسب و کارهای مختلف را نیز مورد بررسی قرار دادیم. در این حالت شما می‌توانید با آگاهی کامل از آن استفاده کنید.
