با شکلگیری اکوسیستم استارتاپی و ظهور شتابدهندهها و شرکتهای سرمایهگذاری، توجه نیروهای جوان و صاحب ایده به این مراکز جلب شد، به طوری که انواع شتاب دهنده ها شکل گرفتند و در حال حاضر، تیمهای استارتاپی میتوانند با توجه به نوع فعالیت و نیاز خود، انواع متفاوتی از شتاب دهندهها را برای انتخاب داشته باشند.
انواع شتاب دهنده استارتاپ را میتوان با توجه به نوع عملکرد آنها و همینطور حوزه فعالیتشان تقسیمبندی کرد. البته این تقسیمبندی به معنای کشیدن مرز بین این مفاهیم نیست؛ به طوری که یک شتاب دهنده عمومی میتواند یک شتابدهنده شرکتی نیز باشد. مانند شتاب دهنده تریگ آپ که در عین حال که یک شتابدهنده عمومی است، در برخی موارد هم در جایگاه یک شتاب دهنده شرکتی و سازمانی عمل میکند.
از زمان تأسیس شتاب دهندهای مانند وای کامبینیتور در سال 2005 تاکنون شتاب دهندههای زیادی در سطح جهان شکل گرفتند، برخی از آنها در حوزه خاصی فعالیت میکنند و برخی دیگر به عنوان یک شتاب دهنده عمومی فعال بوده و در حوزههای متعددی تیم میپذیرند. از سوی دیگر برخی از شتاب دهندهها به عنوان یک شتاب دهنده شرکتی عمل میکنند و برخی دیگر به صورت شتاب دهنده محض در حال فعالیت هستند.
به طور کلی میتوان انواع شتاب دهنده ها را با توجه به نوع عملکرد و حوزه فعالیتشان به 4 شاخه تقسیم کرد که در ادامه هر یک از آنها را معرفی خواهیم کرد.
شتاب دهندهها را میتوان به لحاظ اینکه در حوزههای تخصصی فعالیتکنند یا محدودیتی در پذیرش استارتاپهای فعال در حوزههای متنوع ندارند، به شتابدهندههای عمومی و خصوصی تقسیمبندی کرد.
یک شتاب دهنده عمومی بدون اینکه تمرکز بر حوزه خاصی داشته باشد، به صورت عمومی همه تیمهای متقاضی را مورد بررسی قرار داده و خدمات خود را به آنها ارائه دهد.
به طور کلی شتاب دهنده عمومی بر حوزههای خاصی تأکید ندارد و اگر تیمهای استارتاپی شرایط ورود به مراکز شتابدهی را داشته باشند، میتوانند برای این مراکز درخواست خود را بفرستند. البته مهم است که بدانیم شرایط ورود به یک شتاب دهنده چیست و چه زمانی برای این کار مناسب است.
چه زمانی باید وارد شتاب دهنده شویم؟
اگر بخواهیم انواع شتاب دهنده را از نظر زمینه فعالیت آنها دستهبندی کنیم، در کنار دسته عمومی باید از نوع دیگری به نام شتاب دهنده خصوصی نام ببریم. این نوع شتابدهنده همانطور که از نام آن پیداست، تنها استارتاپهایی را پذیرش میکند که در حوزه خاصی فعالیت داشته باشند.
شتابدهندههای خصوصی با انتخاب یک حوزه خاص مانند سلامت، انرژی، محیط زیست و .... رویکرد متمرکزتری را نسبت به شتاب دهندههای عمومی در پیش میگیرند و به طور خاص در یک زمینه مشخص فعالیت میکنند.
عموما از میان انواع شتاب دهنده ، نوع اول بیشتر در اکوسیستمهای استارتاپی تازه شکل گرفته ایجاد میشود و به مرور که این اکوسیستم گستردهتر میشود، طبعا شتابدهندههای خصوصی با محوریت حوزههای مشخصتری شکل خواهند گرفت.
شتاب دهنده ها را میتوان از نظر نوع عملکردی که دارند نیز دستهبندی کرد. طبق این دستهبندی میتوانیم قائل به شتاب دهنده سازمانی یا شرکتی (corporative) در مقابل شتابدهنده در مفهوم کلی آن باشیم. به طور کلی مراکز شتابدهی وظیفه کمک به استارتاپها را بر عهده دارند؛ اما برخی از سازمانها نیز وارد این فرایند شده و در حوزههای مورد نظر خود یک شتاب دهنده راهاندازی میکنند.
در میان انواع شتاب دهنده استارتاپ ، شتابدهندههای سازمانی وابسته و یا متعلق به یک شرکت بزرگتر هستند. البته برخی از سازمانها برای انجام فرایند شتابدهی به صورت جداگانه یک شتابدهنده راهاندازی نمیکنند؛ بلکه این فرایند را از طریق همکاری با یک شتاب دهنده دیگر انجام میدهند که به این فرایند همکاری سازمانی گفته میشود.
شتاب دهنده تریگ آپ در راستای انجام مسئولیتهای خود بخشی به نام همکاری سازمانی ایجاد کرده است که شرکتها و سازمانهای نوآور میتوانند از طریق همکاری با تریگ آپ، در فرایند رشد و شتابدهی استارتاپهای مورد نظر خود سهیم شوند.
با پیشرفت فناوری دیجیتال و قوت گرفتن ارتباطات در فضای آنلاین، دسته دیگری به انواع شتاب دهنده اضافه شده است. شتاب دهنده آنلاین خصوصا طی دو سال اخیر که همهگیری ویروس کرونا بر ضرورت ارتباطات دیجیتالی تأکید میکند، به عنوان یکی از گزینههای قابل توجه در فرایند شتابدهی مطرح شده است.
همانطور که در مقاله آشنایی با خدمات شتاب دهنده ها گفتیم، طیف گستردهای از سرمایه نقدی تا منتورینگ و فضای کار اشتراکی را میتوان در لیست این خدمات قرار داد. در شتابدهندههای آنلاین طبیعتا ارائه فضای کار فیزیکی حذف خواهد شد، اما سایر خدمات به قوت خود باقی هستند و ارتباطات مرکز شتابدهی با استارتاپها روی یک بستر مجازی اتفاق خواهد افتاد.
آیا زمان شتاب دهنده های آنلاین فرا رسیده است؟
از بین انواع شتاب دهنده ، شتابدهندههای آنلاین از این نظر که فرصتی برابر را برای تمام تیمهای استارتاپی فراهم میکنند، جایگاه ویژهای دارند. تریگ آپ به عنوان یکی از مراکز شتابدهی ایران در حال راهاندازی شتابدهنده آنلاین خود است تا فرصت برابری را برای تمام نیروهای جوان و باانگیزه کشور فراهم کند.
انواع شتاب دهنده بر چه اساسی تقسیمبندی میشوند؟
بر اساس نوع عملکرد و حوزه فعالیت آنها
چند نوع شتاب دهنده داریم؟
4 نوع: شتابدهندههای عمومی، اختصاصی، سازمانی و آنلاین
شتاب دهنده آنلاین از چه نظر حائز اهمیت است؟
از این نظر که فرصتی برابر را برای تیمهای استارتاپی فراهم میکند